شماری از دانشجویان دانشگاه کابل به رسانه افغانستان آینده تأیید کردهاند که طالبان اخیراً دستور تازهای صادر کردهاند که بر اساس آن، پوشیدن «یخنقاق» و «پتلون» در این دانشگاه ممنوع اعلام شده است. این تصمیم طالبان که بار دیگر به حوزه زندگی شخصی و پوشش جوانان مداخله میکند، موجی از نارضایتی و انتقاد را میان دانشجویان برانگیخته است.
به گفتهٔ دانشجویان، طالبان بهصورت مستقیم به مدیریت دانشگاه دستور دادهاند تا نظارت جدی بر پوشش محصلان صورت گیرد و هر دانشجویی که خلاف این دستور عمل کند، با برخورد انضباطی و حتی محرومیت از صنف درسی مواجه خواهد شد.
یکی از دانشجویان معترض در گفتوگو با افغانستان آینده اظهار داشت:
«ما به دانشگاه میآییم تا درس بخوانیم و آینده خود را بسازیم، نه اینکه هر روز در مورد لباس خود بازخواست شویم. طالبان میخواهند شیوهٔ پوشش شخصی ما را هم کنترل کنند، در حالیکه این هیچ ربطی به تحصیل و پیشرفت علمی ندارد.»
دانشجوی دیگری افزود:
«این محدودیتها فقط نشان میدهد که طالبان از پیشرفت، دانش و آزادی جوانان میترسند. آنها نمیتوانند پاسخگوی بحرانهای اقتصادی و اجتماعی کشور باشند، پس به لباس و ریش و ظواهر ما چسپیدهاند.»
این تصمیم تازه در حالی اتخاذ شده است که طالبان در دو سال گذشته با صدور دهها فرمان محدودکننده، آزادیهای فردی و اجتماعی شهروندان افغانستان بهویژه جوانان و زنان را هدف گرفتهاند. از ممنوعیت آموزش دختران فراتر از صنف ششم گرفته تا تحمیل نوع خاصی از پوشش و حتی مداخله در سبک زندگی روزمره، همه بخشی از سیاستهایی است که منتقدان آن را تلاش طالبان برای «طالبانیسازی جامعه» میدانند.
فعالان مدنی نیز باور دارند که این نوع محدودیتها نهتنها دانشگاه را از محیط علمی به محیط نظامی و ایدئولوژیک بدل میسازد، بلکه روحیه دانشجویان را نیز تضعیف میکند. به گفته آنها، با چنین اقدامات، فضای فکری و آزادی علمی در افغانستان عملاً نابود شده است.
در همین حال، شماری از استادان دانشگاه نیز که نخواستند نامشان فاش شود، به رسانه افغانستان آینده گفتند که طالبان با اینگونه اقدامات تلاش دارند نسل جوان را به انقیاد کامل بکشانند. یکی از آنان تأکید کرد:
«تحمیل پوشش خاص به دانشجویان هیچ ارتباطی به ارتقای کیفیت علمی ندارد. این فقط ابزار کنترلی طالبان است تا ثابت کنند بر تمام ابعاد زندگی جامعه تسلط دارند.»
با اینکه طالبان این دستور را «بخشی از ارزشهای اسلامی» معرفی کردهاند، اما دانشجویان میگویند اسلام هیچگاه پوشیدن یخنقاق و پتلون را منع نکرده است و این صرفاً برداشت سختگیرانه طالبان است.
تصمیم تازه طالبان در دانشگاه کابل بار دیگر این پرسش را مطرح کرده است که آیا این گروه واقعاً برنامهای برای بهبود وضعیت علمی و تحصیلی افغانستان دارد، یا تنها با اعمال محدودیتهای بیشتر در پی تحکیم سلطه سیاسی و ایدئولوژیک خود است؟