هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، در پیام ویژه‌اش به مناسبت عید قربان، بار دیگر تأکید کرد که هدف نهایی و اصلی مجاهدین از دهه‌ها جنگ، خون‌ریزی و قربانی، نه صرفاً تصرف قدرت، بلکه استقرار کامل نظام شرعی اسلامی در افغانستان بوده است.
در بخشی از این پیام که توسط ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، منتشر شده، آمده است:
«هدف مجاهدین از جهاد، تطبیق احکام الهی و اقامه عدالت اسلامی در جامعه بود، نه فقط پیروزی نظامی یا دستیابی به قدرت.»
رهبر طالبان در ادامه، بر لزوم اجرای عدالت اسلامی تأکید کرده و از تمامی مسئولان دولتی، قضات و کارمندان حکومت خواست تا در داوری‌ها و رسیدگی به پرونده‌ها، اصل بی‌طرفی را رعایت کرده و میان قوی و ضعیف تفاوت نگذارند.
او افزود که باید در قضاوت‌ها «به جرم نگاه شود، نه به شخصیت یا نفوذ افراد.»
او همچنین به دستگاه قضایی دستور داد که اجرای حدود شرعی را به تعویق نیندازند و بدون مماشات، عدالت اسلامی را به اجرا گذارند تا «مردم عدالت را در عمل ببینند، نه فقط در شعار.»
با این حال، همزمان با انتشار این پیام، گزارش‌های متعددی از سازمان‌های حقوق بشری، رسانه‌های بین‌المللی و نهادهای ناظر داخلی، تصویر متفاوتی از عملکرد حکومت طالبان ارائه می‌دهند.
از زمان بازگشت طالبان به قدرت در اوت ۲۰۲۱، صدها شهروند ملکی، به‌ویژه فعالان مدنی، خبرنگاران، مخالفان سیاسی و زنان معترض، بدون محاکمه به زندان منتقل شده‌اند. بسیاری از آن‌ها ماه‌ها در بازداشت به‌سر برده‌اند بدون آنکه به آنان دسترسی به وکیل یا روند دادرسی عادلانه داده شود.
همچنین گزارش‌های مکرری از شلاق‌زدن زنان به‌اتهامات مبهم و غیرشفاف مانند «عدم رعایت حجاب»، «حضور بدون محرم» یا «ارتباط با رسانه‌ها» منتشر شده است؛ این موارد از سوی نهادهای حقوق بشری نقض آشکار اصول عدالت خوانده شده‌اند.
در مواردی نیز طالبان متهم شده‌اند که عدالت را نه از مسیر قانون، بلکه از مجرای «محاکم صحرایی»، «قضاوت‌های فوری» و تصمیمات غیرشفاف اجرا می‌کنند؛ تصمیماتی که اغلب بدون دفاعیه یا مدارک رسمی گرفته می‌شود.
در حالی که طالبان از «اجرای عدالت اسلامی» سخن می‌گویند، ناظران بین‌المللی نسبت به تعاریف مبهم آنان از شریعت و نحوه اجرای آن هشدار داده‌اند. بسیاری از حقوق‌دانان و کنشگران معتقدند که عدالت در چارچوب شریعت باید با معیارهایی مانند شفافیت، پاسخ‌گویی، و رعایت حقوق متهم همراه باشد امری که به‌گفته‌ی منتقدان، در نظام فعلی طالبان جایگاهی ندارد.
