امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، در نشست مجمع گفتوگوهای تهران، بر تعهد این گروه به تأمین حقآبه ایران از رود هلمند تأکید کرد و آن را یک «مسوولیت شرعی و اسلامی» خود خوانده است.
متقی روز یکشنبه، ۱۸ می، در هنگام سخنرانی در این مجمع، گفته است که تأمین حقآبه ایران را نه تنها یک وظیفه دینی؛ بلکه اقدام اخلاقی و مثبت در چارچوب سیاستهای طالبان میداند. او افزوده است: «ما نیت بدی نداریم و تلاش میکنیم آب به خوبی به طرف ایران برسد.»
وزیر خارجه طالبان همچنان تأکید کرده که خشکسالی در مناطق مرزی، از جمله نیمروز، هلمند و فراه، عامل اصلی کاهش جریان آب به ایران است و اگر شرایط خشکسالی برطرف شود، آب به ایران خواهد رسید. او با اشاره به سخنان رییسالوزرای طالبان گفته است: «حتی اگر معاهدهای وجود نمیداشت، ما وظیفه خود میدانستیم که آب را به مردم سیستان و بلوچستان برسانیم.»
این اظهارات درحالی مطرح میشود که روابط ایران و طالبان بر سر حقآبه هلمند همواره تنشآلود بوده است. ایران بارها طالبان را به عدم پایبندی به معاهده ۱۳۵۱ آب هلمند متهم کرده و ادعا دارد که این گروه با سدسازی و انحراف مسیر آب، مانع رسیدن آن به سیستان و بلوچستان میشود. در مقابل، طالبان با رد این اتهامها تأکید دارند که هدفشان جلوگیری از هدررفتن آب و مدیریت بهتر منابع آبی است.
حقآبه ایران از رود هلمند، موضوع حساس و تاریخی در روابط میان ایران و افغانستان است که بر اساس معاهده ۱۳۵۱ (۱۹۷۳ میلادی) میان محمدموسی شفیق، نخستوزیر وقت افغانستان و امیرعباس هویدا، نخستوزیر وقت ایران، تعیین شده است.
طبق این معاهده، افغانستان متعهد شده سالانه ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب از رود هلمند را به ایران تحویل دهد. این حقآبه برای تأمین نیازهای آبی استان سیستان و بلوچستان ایران، به ویژه مناطق زاهدان و زابل، حیاتی است.