تصمیم تازه ایالات متحده مبنی بر لغو وضعیت حفاظت موقت برای پناه‌جویان افغان، موجی از نگرانی‌ها را در میان این قشر برانگیخته است. شهروندان در معرض خطر افغانستان که پس از سقوط نظام جمهوری وارد ایالات متحده شده‌اند، از بازگشت به کشور خود هراس دارند. آن‌ها می‌گویند که بازگشت به افغانستان به معنای مواجهه با خطر مرگ است؛ زیرا این کشور را به دلیل مخالفت با نظام طالبان ترک کرده‌اند. همچنان شماری از پناه‌جویانی که در کشورهای سومی منتظر رسیدگی به پرونده‌های مهاجرتی‌شان از سوی ایالات متحده هستند، می‌گویند که این تصمیم وزارت امنیت داخلی امریکا آن‌ها را ناامید ساخته است. مدافعان حقوق پناه‌جویان با انتقاد از بی‌اعتنایی اداره ترامپ نسبت به وضعیت شهروندان افغانستان، این اقدام را خیانت به متحدان افغان ایالات متحده می‌خوانند. همچنان فعالان حقوق بشر هشدار می‌دهند که بی‌توجهی به سرنوشت متحدان افغان، پیامدهای جبران‌ناپذیری برای پناه‌جویان و اعتبار ایالات متحده به همراه خواهد دارد.
حمیدالله (نام مستعار)، یکی از پناه‌جویان افغان ساکن ایالت تگزاس است که حدود سه سال پیش با خانواده‌اش از طریق برنامه تخلیه به امریکا منتقل شده است. این پناه‌جو که اکنون تحت پوشش «وضعیت حفاظت موقت» در ایالات متحده زندگی می‌کند، از احتمال بازگشت به افغانستان به شدت نگران است. او می‌گوید: «وقتی طالبان وارد کابل شدند، من کارمند یک نهاد امریکایی بودم و به همین دلیل به ایالات متحده منتقل شدم. اگر حالا به افغانستان برگردم، بدون شک جانم در خطر خواهد بود. لغو وضعیت حفاظت موقت برای بسیاری از ما، حکم مرگ غیرمستقیم را دارد.»
حمیدالله از تلاش‌هایش برای ادامه زندگی در ایالات متحده سخن می‌گوید و می‌افزاید: «در این مدت برای ساختن زندگی جدید تلاش کرده‌ایم. در این دو سال زبان آموختیم، کار پیدا کردیم، فرزندانم به مکتب رفتند، و حالا می‌خواهند همه چیز را دوباره از ما بگیرند.»
حمیدالله یکی از ۱۴ هزار و ۶۰۰ پناه‌جوی افغان است که تحت پوشش برنامه حفاظت موقت در امریکا زندگی می‌کنند. وزارت امنیت داخلی ایالات متحده به تازگی این برنامه را برای شهروندان افغانستان خاتمه داده و از آن‌ها خواسته است تا پیش از تاریخ ۱۲ جولای خاک امریکا را ترک کنند. در بیانیه این وزارت آمده است: «بر اساس ارزیابی تازه، وضعیت امنیتی و انسانی در افغانستان نسبت به سال ۲۰۲۱ بهبود یافته و دیگر نیازی به ادامه وضعیت حفاظت موقت وجود ندارد.»
این تصمیم ایالات متحده، همه دارندگان پرونده‌های مهاجرتی به امریکا را نگران ساخته است. مجتبی، پناه‌جوی افغان در پاکستان، حدود دو سال است که در انتظار رسیدگی به پرونده مهاجرتی‌اش توسط سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) به سر می‌برد. او می‌گوید که عدم تمدید وضعیت حفاظت موقت برای پناه‌جویان افغان، زنگ خطری برای همه متقاضیان پناهندگی در ایالات متحده است. او می‌افزاید که پس از شنیدن این خبر، وضعیت روانی‌اش دچار اختلال شده و شب‌ها با اضطراب به خواب می‌رود.
در همین حال، شاون وان‌دایور، رییس سازمان «افغان‌ایواک» تصمیم دولت امریکا برای لغو برنامه حفاظت موقت برای افغان‌ها را «خیانت» به کسانی خوانده است که برای ایالات متحده جان خود را به خطر انداختند و به وعده‌های این کشور اعتماد کردند. او در بیانیه‌ای که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، تأکید کرده است که این تصمیم ریشه در واقعیت ندارد و تنها انگیزه‌های سیاسی پشت آن قرار دارد.
وان‌دایور یادآور شده است که افغانستان همچنان زیر سلطه طالبان قرار دارد و ترورها، بازداشت‌های خودسرانه و نقض حقوق بشر، به ویژه در مورد زنان و اقلیت‌های قومی، هنوزهم در این کشور ادامه دارد. به گفته او، این تصمیم آن‌چه را که از اعتبار اخلاقی امریکا باقی مانده است، می‌کاهد.
فعالان حقوق بشر نیز تأکید می‌کنند که بی‌توجهی ایالات متحده به سرنوشت متحدان افغانش، می‌تواند پیامدهای سنگینی برای امریکا در سطح بین‌المللی به دنبال داشته باشد.
طوبا ولی‌زاده، فعال حقوق بشر، در صحبت با افغانستان آینده می‌گوید: «این تصمیم نه تنها خلاف تعهدات اخلاقی امریکا نسبت به همکاران افغان است؛ بلکه چهره‌ی خشن و بی‌رحم از سیاست مهاجرتی ایالات متحده را به جهانیان نشان می‌دهد.» او تأکید می‌کند که بسیاری از این پناه‌جویان به دلایل روشن، نمی‌توانند به افغانستان بازگردند. به سخن او، زنانی که خبرنگار بوده‌اند، مردانی که در نهادهای امریکایی کار می‌کردند و کسانی که به دموکراسی باور داشتند، اکنون در افغانستان با خطر بازداشت، شکنجه و حتی مرگ مواجه‌اند. خانم ولی‌زاده از ایالات متحده می‌خواهد که نه تنها هیچ شهروند افغانستان را از خاک خود اخراج نکند؛ بلکه هرچه زودتر به درخواست پناهندگی افغان‌ها رسیدگی کند.
