پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، ورزش برای زنان این کشور به‌گونه کامل ممنوع شد. باشگاه‌ها بسته شدند، تیم‌های ورزشی زنان منحل گردید و بسیاری از ورزشکاران زن مجبور شدند یا در خفا به تمرین ادامه دهند یا برای حفظ جان و آینده‌شان کشور را ترک کنند. با وجود این محدودیت‌های سخت‌گیرانه، شماری از زنان ورزشکار افغان که به کشورهای دیگر پناه برده‌اند، همچنان به ورزش ادامه می‌دهند و تلاش دارند تا صدای خاموش‌شده‌ی زنان کشورشان در میادین ورزشی جهان باشند. این زنان نه‌تنها هویت ورزشی خود را حفظ کرده‌اند؛ بلکه با هر پرش، هر مسابقه و هر نفس در میدان، روایتی تازه‌ای از مقاومت، امید و ایستادگی را بازگو می‌کنند.
یکی از این چهره‌ها، لیدا حضوری، ۲۹ ساله، ورزشکار افغان در رشته چتربازی یا اسکای‌دایوینگ است. او اکنون دو سال است که در اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان زندگی می‌کند، اما آسمان هنوز هم برایش میدان پرواز و رهایی است. لیدا حضوری که در سال ۲۰۱۵ ورزش را در این رشته آغاز کرد، از جمله نخستین و معدود زنانی بود که پیش از سقوط کابل در سال ۲۰۲۱، در افغانستان به ورزش ماجراجویانه چتربازی روی آورده بود؛ ورزشی که حتی برای مردان نیز کمیاب و پرخطر پنداشته می‌شد.
او در صحبت با افغانستان آینده می‌گوید که ادامه فعالیتش در این ورزش تنها برای اهداف شخصی‌اش نیست؛ بلکه به عنوان یک «اقدام نمادین» برای آزادی زنان افغانستان آن را انجام می‌دهد. لیدا خاطرات تلخی از روزهای واپسین حضورش در کابل دارد؛ روزهایی که ورزشگاه‌ها یکی پس از دیگری بسته شدند، دوستانش ناپدید شدند و خودش نیز مجبور شد برای زنده‌ماندن و ادامه فعالیت‌های ورزشی، سرزمینش را ترک کند.
ادامه‌دادن به ورزش برای لیدا در پاکستان نیز بدون چالش نبوده، اما به گفته خودش هیچ‌کدام نتوانسته‌اند او را از ادامه تمرینات باز دارند: «وقتی به پاکستان آمدم در این‌جا ابتدا مجبور شدم بیش از چهار ماه در خانه بمانم. اما با تلاش توانستم تیم پاراگلایدینگ را در پاکستان پیدا کنم و بعد از آن با آن‌ها تمرین را شروع کردم.»
لیدا با اشاره به وضعیتی که مهاجران افغان در پاکستان با آن روبه‌رو هستند، می‌گوید که دست‌کم در چنین شرایطی، فرصتی برای آزادی فعالیت ورزشی برایش فراهم است. او می‌افزاید: «اگرچه در پاکستان هم چالش‌هایی وجود دارد، اما هنوز هم می‌توانیم در فضایی آزادتر تمرین کنیم، هیچ‌چیزی نمی‌تواند مانع ما برای پیگیری آرزوهای ما شود.»
لیدا حضوری در جریان دو سال زندگی مهاجرت در پاکستان توانسته در دو فستیوال جهانی و یک مسابقه دوستانه در رشته چتربازی، اشتراک کند. حضوری در سال ۲۰۱۸، در مسابقات آسیایی که در اندونزیا برگزار شده بود، نیز شرکت کرده است: «این نخستین مسابقه‌ای بود که من با هم‌تیمی‌هایم در آن شرکت کردم. در این مسابقه‌ها به سطح جهان نشان دادیم که افغانستان نیز این رشته‌ی ورزشی را دارد. پس از آن، در داخل افغانستان تمرین می‌کردم تا این که مجبور به ترک افغانستان شدم.»
او از این که توانسته از زنان ورزشکار افغانستان در سطح جهان نمایندگی کند، خوشحال است و می‌گوید که به آموزش این ورزش، به‌ویژه به دختران در افغانستان علاقه‌مند است و آرزو دارد روزی در داخل کشور این ورزش را به دختران بیشتری آموزش دهد.
در کنار لیدا حضوری، دختران ورزشکار دیگری نیز هستند که با وجود ترک وطن، آرزوهای‌شان را رها نکرده‌اند. یکی از این چهره‌ها، ذکیه رضایی است. او با اراده محکم و دستان توانمند راه موفقیت را برای خود هموار ساخته و اکنون در زمینه ورزش، تحصیل و فعالیت‌های اجتماعی جایگاه ویژه‌ای دارد.
رضایی، ۲۶ ساله، از ۱۴ سالگی تمرینات کاراته را در یکی از باشگاه‌های ورزشی در کابل آغاز کرد و پس از دو سال تمرین به تیم ملی زنان افغانستان در این رشته راه یافت. او پس از دونیم سال عضویت در این تیم، توانست کمربند سیاه در بخش کاراته به دست بیاورد؛ کمربندی که بعدها نیز در کشور آلمان تأیید شد.
از سوی دیگر، ذکیه از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ در پاکستان در رشته علوم کمپیوتر تحصیل کرد و پس از آن برای ادامه تحصیل در حوزه سلامت دیجیتال و ادامه ورزش به آلمان مهاجرت کرد. رضایی که اکنون دو سال است در آلمان زندگی می‌کند و در آن‌جا مشغول تمرین کاراته است، می‌گوید که تلاش دارد به نمایندگی از افغانستان در مسابقه‌های جهانی شرکت کند و صدای آن‌عده از دختران کشورش باشد که به دلیل محدودیت‌های طالبان از حق اولیه زندگی، به‌شمول ورزش، محروم شده‌اند.
ذکیه می‌افزاید: «زمانی که در کابل بودم، تلاش می‌کردم فضای ورزش زنان را در این رشته گسترش بدهم. با وجود مخالفت‌های اولیه‌ی خانواده، مخصوصاً پدرم، توانستم به مرور زمان ذهنیت‌ها را تغییر بدهم.» ذکیه تأکید می‌کند که ورزش تنها برای سلامت جسمی لازمی نیست؛ بلکه نقش بزرگی در ارتقای روحیه، اعتماد به نفس و توانمندسازی دختران دارد. به باور او، با بازگشت طالبان به قدرت، تمام دستاوردهای ورزش زنان در افغانستان از بین رفته است، اما دختران ورزشکار در تبعید تلاش دارند نام افغانستان از میادین ورزشی بین‌المللی حذف نشود.
یکی از موفقیت‌های بین‌المللی ذکیه، مدال برنز است که در مسابقات آسیایی در هند کسب کرده. همچنان، توانایی ویژه او در اجرای حرکات نمایشی مانند شکستن چوب با شکم باعث شده او بیشتر در داخل افغانستان به شهرت برسد. در حال حاضر، ذکیه در آلمان به عنوان برنامه‌نویس در یک شرکت معتبر مشغول کار است و هم‌زمان تمرینات ورزشی خود را نیز دنبال می‌کند.
ورزشکاران زن افغان در تبعید می‌گویند که آنان می‌خواهند به جهان نشان دهند که زنان افغانستان حتی در تبعید نیز انگیزه و اراده قوی برای شکستن مرزهای تحمیل‌شده دارند و صدای خاموش‌ناشدنی نسل معاصرشان هستند.
با این حال، یکی از اعضای کمیته ملی المپیک افغانستان در تبعید در صحبت با افغانستان آینده، وضعیت کنونی ورزش زنان افغان را نگران‌کننده توصیف می‌کند و می‌گوید که پس از تسلط طالبان بر کشور، ورزش زنان در داخل افغانستان کاملاً نابود شده و بسیاری از ورزشکاران زن یا خانه‌نشین شده و یا مجبور به ترک کشور شده‌اند.
این عضو کمیته ملی المپیک افغانستان که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، افزود: «از زمان بازگشت طالبان به قدرت، ما شاهد فروپاشی ساختارهای ورزشی زنان در افغانستان بوده‌ایم. با آن هم، ما تلاش کردیم با ورزشکاران زن در تبعید همکاری کنیم.» این عضو کمیته‌ی المپیک در تبعید خاطرنشان می‌سازد که ورزشکاران زن افغان در تبعید اکنون به امکانات ورزشی بهتری نسبت به افغانستان، دسترسی دارند.
به گفته او، کمیته بین‌المللی المپیک، شورای المپیک آسیا و دیگر نهادهای بین‌المللی حمایت خود را از ورزشکاران افغان، به‌ویژه ورزشکاران زن در تبعید، ادامه می‌دهند و نمونه بارز این حمایت‌ها، آماده‌سازی سه ورزشکار زن و سه ورزشکار مرد افغان برای حضور در بازی‌های المپیک پاریس ۲۰۲۴ است.
این عضو کمیته ملی المپیک افغانستان حمایت سازمان‌های بین‌المللی از ورزشکاران افغانستان در تبعید را نشانه امید برای آینده افغانستان توصیف می‌کند و می‌افزاید: «دسترسی به فرصت‌های ورزشی در کشورهای میزبان برای همه ورزشکاران تبعیدی یکسان نیست، ولی تمرین حق مسلم هر انسان است و باید این حق برای همه به رسمیت شناخته شود.» به گفته او، ورزشکاران زن افغان در رشته‌هایی مانند بدمینتون، والیبال و دوچرخه‌سواری در خارج از کشور همچنان تمرین می‌کنند و با حمایت نهادهای بین‌المللی در رقابت‌های جهانی اشتراک می‌توانند.
از سوی دیگر، کارشناسان امور ورزشی می‌گویند که کمیته ملی المپیک افغانستان در تبعید، در حمایت از ورزشکاران زن در بیرون از کشور در بیشتر موارد رفتار سلیقه‌ای دارد. نادر محمدی، کارشناس ورزشی می‌گوید که تنها شمار اندکی از چهره‌های شناخته‌شده یا وابسته حمایت می‌شوند، درحالی که بسیاری از ورزشکاران مستعد و بی‌صدا، از حمایت‌ها بی‌بهره مانده‌اند. او می‌افزاید: «متأسفانه روند انتخاب و حمایت‌ها شفاف نیست و بر اساس ارتباطات پیش می‌رود.»
این کارشناس همچنان از فعالیت کمیته المپیک زیر اداره طالبان انتقاد می‌کند و اضافه می‌کند که این نهاد از کار افتاده و به جای ترویج ورزش، به ابزار تبلیغاتی تبدیل شده است: «طالبان از ورزش تنها برای نمایش استفاده می‌کنند، آن‌هم فقط برای مردان. هیچ برنامه‌ای برای رشد واقعی ورزش در کشور وجود ندارد.» او هشدار می‌دهد که در نتیجه این بی‌عدالتی‌ها، حق بسیاری از ورزشکاران گمنام که سال‌ها تلاش کرده‌اند، تلف شده است.
پس از سقوط نظام جمهوری در آگست ۲۰۲۱ و بازگشت طالبان به قدرت، زنان افغانستان از دسترسی به حقوق ابتدایی، از جمله آموزش، کار و ورزش محروم شدند. در پی این محدودیت‌ها، سالن‌های ورزشی بسته شد و بسیاری از ورزشکاران زن یا خانه‌نشین شدند یا به تبعید رفتند. در حال حاضر هیچ رشته ورزشی فعال برای ورزشکار زن در افغانستان وجود ندارد.
