روزنامه معتبر سوئیسی نویه زوریشه زایتونگ در گزارشی فاش کرده است که اداره مهاجرت سوئیس (SEM) پس از حملات مرگبار برخی مهاجران افغان در آلمان، طرحی را بررسی کرده بود که براساس آن، پناهجویان افغان متعلق به قوم پشتون به افغانستان بازگردانده شوند. این پیشنهاد، که بخشی از اسناد داخلی اداره مهاجرت بوده، با واکنش‌های متفاوتی در میان جریان‌های سیاسی سوئیس روبه‌رو شده است.
در این گزارش آمده است که مسئولان سوئیسی استدلال کرده‌اند پشتون‌ها به‌دلیل پیوند قومی با گروه طالبان، نسبت به دیگر اقوام افغان، کمتر در معرض تهدید قرار دارند و بنابراین می‌توان بازگرداندن آن‌ها را مورد بررسی قرار داد. به باور اداره مهاجرت، این اقدام می‌توانست نشانه‌ای از تغییر سیاست مهاجرتی سوئیس باشد، چرا که این کشور تاکنون هیچ‌گاه پناهجویان را بر اساس قومیت تفکیک نکرده است.
حامیان این طرح، به‌ویژه از جناح راست، از جمله حزب مردم سوئیس (SVP)، آن را “واقع‌بینانه و لازم” دانسته و تأکید کرده‌اند که برخی از پناهجویان افغان به‌طور داوطلبانه به افغانستان سفر می‌کنند که این امر نشان‌دهنده امکان اخراج آن‌ها است. همچنین گفته‌اند بازگرداندن مجرمان افغان باید با جدیت دنبال شود.
در مقابل، نمایندگان احزاب میانه و چپ‌گرا، از جمله حزب سوسیال دموکرات، این طرح را تبعیض‌آمیز، غیرعملی و ناقض اصول انسانی دانسته‌اند. به گفته آنان، وضعیت امنیتی افغانستان همچنان ناپایدار است و بازگرداندن افراد، صرف‌نظر از قومیت، آن‌ها را در معرض خطرات جدی از جمله شکنجه، بازداشت و پیگرد قرار می‌دهد.
اداره مهاجرت سوئیس در واکنش به این گزارش اعلام کرده است که این طرح دیگر در دستور کار نیست. با این حال، تحلیل‌گران معتقدند که افزایش فشارهای سیاسی در پی حملات خشونت‌بار مهاجران در کشورهای اروپایی، می‌تواند بار دیگر بحث اخراج پناهجویان افغان را در دستور کار دولت قرار دهد.
از سوی دیگر، نبود اطلاعات دقیق درباره قومیت پناهجویان افغان در سوئیس، از موانع اصلی اجرای چنین طرحی به شمار می‌رود.
