در حالی که سوم می، روز جهانی آزادی مطبوعات، در سراسر جهان برای گرامی‌داشت نقش رسانه‌ها در ترویج حقیقت، شفافیت و دسترسی به اطلاعات برگزار می‌شود، خبرنگاران افغانستان همچنان با تهدیدهای جدی، سانسور شدید و فشارهای امنیتی از سوی طالبان مواجه‌اند.
ریچارد بنت، گزارش‌گر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر افغانستان، به مناسبت این روز گفت که از زمان بازگشت طالبان به قدرت، خبرنگاران و کارکنان رسانه‌ای در افغانستان با «سانسور سیستماتیک، محدودیت‌های گسترده و خشونت فزاینده» روبه‌رو هستند. او افزود که طالبان حتی نشر تصاویر موجودات زنده را ممنوع کرده و این ممنوعیت را از طریق «آزار، بازداشت‌های خودسرانه و خشونت» اعمال می‌کند.
او خواستار آزادی فوری تمام خبرنگاران، فیلم‌سازان، فعالان مدنی، دانشگاهیان و کنش‌گران سیاسی شد که به‌دلیل استفاده از حقوق بنیادین خود در بازداشت به‌سر می‌برند. بنت، خبرنگاران افغان را «نگهبانان حقیقت و پاسخ‌گویی» توصیف کرد و گفت جامعه جهانی شجاعت آن‌ها را می‌بیند و در کنارشان ایستاده است.
به گفته‌ی او، حضور زنان در رسانه‌ها امری حیاتی است، اما خبرنگاران زن در افغانستان تنها به‌دلیل جنسیت‌شان با موانع بیشتری نسبت به همکاران مرد مواجه‌اند. با این‌حال، تعدادی از آن‌ها همچنان در تلاش‌اند با دور زدن سانسور شدید، صدای کسانی باشند که در داخل کشور به سکوت واداشته شده‌اند.
در ادامه، نهادهای مدافع آزادی بیان نیز وضعیت رسانه‌ها در افغانستان را نگران‌کننده خوانده‌اند. از زمان بازگشت طالبان به قدرت، صدها رسانه تعطیل، ده‌ها خبرنگار بازداشت یا شکنجه شده‌اند و بسیاری از فعالان رسانه‌ای مجبور به ترک کشور شده‌اند. رسانه‌های باقی‌مانده به خودسانسوری رو آورده‌اند و عملاً امکان پوشش آزادانه تحولات سیاسی، اجتماعی و حقوق بشری را ندارند.
ریچارد بنت هشدار داد: «آزادی مطبوعات تهدیدی برای قدرت نیست، بلکه سپری در برابر استبداد است. بدون آزادی مطبوعات، حقیقتی وجود ندارد؛ بدون حقیقت، عدالتی نیست و بدون عدالت، صلحی به دست نخواهد آمد.»
او از جامعه بین‌المللی خواست تا ضمن افزایش حمایت از خبرنگاران افغان، به‌ویژه آنانی که در تبعید به فعالیت ادامه می‌دهند، طالبان را برای رعایت حقوق اساسی شهروندان افغانستان، از جمله آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات، تحت فشار بگذارند.
در حالی که شعار روز جهانی آزادی مطبوعات در سال جاری بر «حق دانستن» تأکید دارد، مردم افغانستان یکی از تاریک‌ترین دوره‌های تاریخ رسانه‌ای کشور را تجربه می‌کنند؛ دورانی که در آن، دسترسی آزاد به اطلاعات و گزارش‌گری مستقل، بهایی سنگین دارد.
با وجود سرکوب‌ها، شماری از خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای در داخل و خارج از کشور همچنان برای حفظ صدای مردم افغانستان تلاش می‌کنند. اما بدون حمایت جدی جامعه جهانی و اعمال فشار مؤثر بر طالبان برای رعایت آزادی بیان، آینده رسانه در افغانستان مبهم و نگران‌کننده خواهد ماند.
