درحالی که افغانستان با بحران‌های پیچیده سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دست‌وپنجه نرم می‌کند، رسانه‌های این کشور نیز در آستانه خاموشی قرار گرفته‌اند. کاهش کمک‌های بین‌المللی، به‌ویژه از سوی ایالات متحده امریکا، بسیاری از رسانه‌ها را وارد بحران مالی کرده است؛ بحرانی که پیامدهای آن شامل توقف برنامه‌ها، کاهش معاش کارمندان، اخراج خبرنگاران و تعطیلی کامل برخی از رسانه‌ها بوده است. فشار این بحران مالی بیش از همه، بانوان خبرنگار و کارمندان رسانه‌ای زن را در کشور متأثر ساخته است.
گلثوم (نام مستعار)، یکی از خبرنگاران زن در کابل است که وضعیت رسانه‌ها را از نزدیک دنبال می‌کند. او در صحبت با افغانستان آینده می‌گوید: «قطع کمک‌های خارجی، به ویژه کمک‌های امریکا، کمر رسانه‌های افغانستان را شکسته است. بسیاری از رسانه‌هایی که زمانی با ده‌ها کارمند فعالیت می‌کردند، حالا یا تعطیل شده‌اند یا با یک تعداد کارمند محدود سر پا مانده‌اند. معاش‌ها یا ماه‌ها تأخیر دارد یا اصلاً پرداخت نمی‌شود. خبرنگارانی را می‌شناسم که حالا در بازار دست‌فروشی می‌کنند یا راننده موترهای لینی شده‌اند.»
به گفته او، کاهش بودجه رسانه‌ها روی کیفیت کار بانوان خبرنگار نیز تأثیرات منفی گذاشته است: «وقتی بودجه رسانه‌ها قطع می‌شود و در نتیجه آن معاش یک خبرنگار زن کاهش می‌یابد، نه تنها صدای مردم خاموش می‌ماند؛ بلکه خبرنگار هم به جای پرسیدن سوال، به دنبال لقمه نان سرگردان می‌شود.»
راحیل (نام مستعار)، یکی دیگر از خبرنگاران باسابقه در افغانستان است که به‌تازگی از وظیفه‌اش سبک‌دوش شده است. او از تجربه‌اش در یکی از رسانه‌های بزرگ کشور می‌گوید: «من در یکی از رسانه‌های مشهور کار می‌کردم. معاشم در حدود ۳۰ هزار افغانی بود و تا حدی می‌توانستم از خانواده‌ام حمایت کنم. اما با کاهش کمک‌ها، رسانه‌ها یکی‌یکی مجبور شدند نیروی انسانی خود را کاهش دهند. در اولولیت اخراج کارمندان بانوان خبرنگار قرار داشتند. پروژه‌ها متوقف شد و خبرنگاران با آینده تاریک روبه‌رو هستند.»
به باور او، کاهش کمک‌های بین‌المللی نه‌تنها محتوای آزاد و تحقیقی رسانه‌ها را تهدید کرده؛ بلکه اثرات مستقیم آن در زندگی شخصی خبرنگاران نیز احساس می‌شود: «امروز کار نیست، پول نیست، آینده نیست. ما حیران مانده‌ایم که چه کنیم.»
هیله (نام مستعار)، خبرنگار دیگری که به دلیل محدودیت‌های طالبان بر آزادی رسانه‌ها و فشار مالی شدید، وظیفه‌اش را از دست داده، تجربه‌اش از کار در رسانه‌ها را چنین شرح می‌دهد: «به دلیل بدتر شدن وضعیت مالی، ناچار به ترک وظیفه‌ام شدم. فشار مالی از یک‌سو، سانسور و محدودیت‌ها از سوی دیگر، کار را برای خبرنگاران، به ویژه زنان، تقریباً غیرممکن ساخته است.»
این خبرنگار می‌افزاید که بسیاری از زنان خبرنگار اجازه ندارند در نشست‌های خبری طالبان یا برنامه‌های رسمی شرکت کنند: «ما باور داشتیم که خبرنگار باید صدای مردم باشد، نه صدای سانسور. اما حالا صدای ما، جایگاه ما و حتی حضور ما در رسانه زیر سوال رفته است.»
نهادهای بین‌المللی نیز وضعیت ناگوار خبرنگاران زن در افغانستان را تأیید کرده‌اند. فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران که مقر آن در بلژیک است، در سال گذشته تحقیقی درباره وضعیت بانوان خبرنگار افغان انجام داده است. یافته‌های این تحقیق در قالب یک گزارش منتشر شده. در این گزارش آمده است که تا ماه مارچ ۲۰۲۴ تنها ۶۰۰ زن خبرنگار در رسانه‌های افغانستان فعالیت می‌کردند؛ درحالی که پیش از سقوط جمهوری در اگست ۲۰۲۱، این رقم به ۲ هزار و ۸۳۳ نفر می‌رسید.
بانوان خبرنگار اکنون مجبورند با پوشش اجباری در رسانه‌ها ظاهر شوند، از حضور در نشست‌های خبری محروم‌اند، معاش‌های پایین‌تری نسبت به خبرنگاران مرد دریافت می‌کنند و در مواردی حتی صدای‌شان از طریق رادیوها پخش نمی‌شود. در بخش دیگری از این گزارش آمده است که در جنوب و جنوب‌شرق افغانستان، هیچ بانوی خبرنگاری در رسانه‌های فعال حضور ندارد.
در همین حال، نهادهای حامی خبرنگاران و رسانه‌های آزاد نیز هشدار داده‌اند که اگر کمک‌های فوری و هدفمند برای تقویت رسانه‌های مستقل فراهم نشود، افغانستان نه‌تنها صدای رسانه‌ای خود را از دست می‌دهد، بلکه به فضایی کاملاً بسته و سانسورشده بدل خواهد شد.
از سوی دیگر، طالبان پس از تسلط بر افغانستان فشار بیشتری بر رسانه‌ها اعمال کرده‌اند. تنها در ماه جولای ۲۰۲۴، اداره تنظیم مخابرات، جواز فعالیت ۱۷ رسانه را در ولایت ننگرهار به دلیل نپرداختن مالیات، تعلیق کرده است. همچنان در ماه اپریل ۲۰۲۴، دو تلویزیون خصوصی در کابل به دلیل مغایرت نشرات با «ارزش‌های اسلامی» از سوی طالبان مسدود شده‌اند.
این فشارها بیش از همه، زنان خبرنگار را تحت تأثیر قرار داده است؛ زیرا علاوه بر بحران مالی که باعث کاهش معاش و تعدیل نیرو می‌شود، بانوان خبرنگار با محدودیت‌های مضاعف طالبان نیز روبه‌رو هستند. طالبان حضور زنان در رسانه‌ها را محدود کرده‌اند، اجازه شرکت در نشست‌های خبری را به آن‌ها نمی‌دهند، پوشش اجباری و سانسور بر فعالیت‌شان تحمیل شده و در بسیاری مناطق اصلاً به خبرنگاران زن اجازه کار داده نمی‌شود. این فشار دوگانه اقتصادی و ایدیولوژیک سبب شده زنان خبرنگار بیشتر از مردان در معرض حذف کامل از فضای رسانه‌ای کشور قرار بگیرند.
