قیس رحمانی به عنوان یکی از چهرههای مطرح در میان مهاجران افغان در فرانسه شناخته میشود؛ فردی که مسیر مهاجرت را نه فقط با پشتسر گذاشتن مرزها؛ بلکه با عبور از ترسها و ناآشناییهای فرهنگی و حقوقی طی کرده است. او حالا در فرانسه به عنوان حقوقدان در امور مهاجرتی فعالیت میکند، با نهادهای حامی پناهندگان همکاری دارد و بهعنوان یکی از مراجع مشورتی در حوزه مهاجرت با دولت فرانسه نیز در ارتباط است. قیس اما مانند بسیاری از مهاجران، تجربه آسانی در شروع زندگی جدید نداشته است.
با ورود به فرانسه در سال ۲۰۱۶ قیس رحمانی با جهان تازه و ناآشنا مواجه شد؛ زبان، سیستم حقوقی، فرهنگ و حتی نگرش جامعه نسبت به پناهندگان او را در ابتدای مسیر دچار ترس و تردید کرده بود. اما او تلاش کرد خودش را با محیط جدید وفق دهد و از همان ابتدا، تصمیم گرفت به تحصیل ادامه دهد.
این جوان ۳۲ ساله پیش از آمدن به فرانسه، سالهای جوانی را در فضای رسانه، دانشگاه و فعالیتهای اجتماعی در افغانستان سپری کرده بود. او در سال ۱۹۹۳ در افغانستان زاده شد. دوره مکتب را در لیسه «امرعلیشیر نوایی» گذراند و در سال ۲۰۰۹ از صنف دوازدهم فارغ شد. سپس وارد دانشگاه بلخ شد و در رشته حقوق و علوم سیاسی تحصیل کرد. رحمانی میگوید: «دانشگاه را در سال ۲۰۱۳ به اتمام رساندم و از حقوق و علوم سیاسی دانشگاه بلخ فارغ شدم. بسیار مهم است که از جمله محصلان انگشتشمار کدری دانشگاه بلخ بودم و با مجموعه نمرات بالاتر از ۹۰ درصد، فارغ شدم.»
قیس رحمانی، از همان دوران دانشجویی به کار رسانه علاقه داشت و در کنار تحصیل، یک نشریه دانشجویی به نام «یاسا» راهاندازی کرده بود. پس از فراغت از دانشگاه، وارد دنیای حرفهای رسانه شد و در شبکه تلویزیونی «آریانا نیوز» بهعنوان خبرنگار و مجری برنامهها فعالیت میکرد. تجربه کاریاش در رسانه، او را با چالشهای اطلاعرسانی در یک کشور جنگزده آشنا ساخته است.
قیس اما سرانجام در سال ۲۰۱۶ راه مهاجرت را در پیش گرفت و به اروپا آمد. زندگی در فرانسه برای وی نقطه عطفی بود؛ هم از جهت آغاز یک زندگی جدید و هم روبهروشدن با ترسی که بسیاری از مهاجران تجربه میکنند؛ ترس از دست رفتن گذشتهای که با تلاش و زحمت ساخته شده است: «وقتی به عنوان یک پناهنده به فرانسه آمدم، بیم کلانم این بود که ۱۶ سال درس خود را در افغانستان، رویش یک دستمال بکشم و از یک جای دیگر و از یک مسلک دیگر تحصیل را در فرانسه از نو شروع کنم.»
او جوان اما برای غلبه بر این ترس، آموزش زبان فرانسوی را آغاز کرد، سپس در مقطع ماستری در رشته حقوق بینالملل ادامه تحصیل داد و بعد هم دوره دکترا در مطالعات استراتژیک را به پایان رساند.
قیس رحمانی حالا در فرانسه مصروف فعالیتهای حقوقی و اجتماعی است. تخصص حقوقی و تجربه شخصی مهاجرت، زمینهای شد تا وی بهعنوان مشاور حقوقی برای مهاجران در فرانسه کار کند. او امروز در همکاری با نهادهای رسمی و اجتماعی، به مهاجرانی از کشورهای مختلف کمک میکند تا مسیر قانونی پناهندگی و ادغام در جامعه را طی کنند: «از چند سال به اینسو به عنوان حقوقدان در امور مهاجرتی در فرانسه کار میکنم و یک نهاد داریم در تمام مسایل حقوقی پناهندگان، نهتنها افغانها؛ بلکه تمام پناهندگانی که از جاهای مختلف به فرانسه میآیند. کوشش میکنیم در مورد این که بتوانند درست تقاضای پناهندگی خود را ثبت کنند با آنها همکار باشیم و راهنمایی میکنیم چگونه به مشکلات اداری و حقوقیشان رسیدگی صورت بگیرد.»
فعالیتهای رحمانی در همینجا خلاصه نمیشود؛ بلکه او سازمانی به نام «ابجد گلوبل» را بنیان نهاده است که در چند بخش خدماترسانی میکند: «ما در بخش مساعدت حقوقی، کمکهای اداری، آموزش زبان فرانسوی، کاریابی و اطلاعرسانی از طریق رسانه به مهاجرانی که در فرانسه استند، فعالیت میکنیم تا این مهاجران بتوانند زندگی جدید در این کشور را به شکل درست شروع کنند.»
در سالهای پسین صدها جوان مانند قیس رحمانی در فرانسه زندگی را دوباره سامان دادهاند و به گونه مسالمتآمیز به کارهای خود ادامه میدهند. رحمانی نمونهای از مهاجرانی است که با حفظ پیوند با ریشههای تحصیلی و فرهنگیاش، خود را در جامعه جدید بازسازی کرده است. او به عنوان فردی که ترسها، چالشها و پیچیدگیهای مهاجرت را تجربه کرده و تلاش کرده با آنها کنار بیاید، میتواند برای بسیاری از مهاجران دیگر قابل تأمل باشد.