در روزهای اخیر، صداهای بلند و فعال شبکهای از افراد و گروههایی که در اروپا و آمریکا بهعنوان «لابیگران غیررسمی طالبان» شناخته میشدند، بهگونهای محسوس خاموش شده است. این تغییر ناگهانی در رفتار رسانهای و سیاسی آنان پرسشهایی را درباره عوامل پشت پرده، پیامدهای آن و آینده فعالیتهای طرفداران طالبان در غرب برانگیخته است.
این سکوت در زمانی اتفاق میافتد که فضای سیاسی پیرامون مهاجران افغان، بهویژه پس از اظهارات دونالد ترامپ درباره اخراج مهاجرانی که «خطر امنیت ملی» تلقی میشوند، بهشدت حساس شده است. این تغییر فضا نه تنها نگرانیهای مهاجران عادی را افزایش داده، بلکه ظاهراً فعالیت کسانی را که به شکل مستقیم یا غیرمستقیم از طالبان دفاع میکردند نیز تحت تأثیر قرار داده است.
به گفته تحلیلگران مسائل مهاجرت و امنیت، کشورهایی مانند آمریکا، آلمان و بریتانیا در ماههای اخیر نظارت امنیتی بر شبکههای اجتماعی و فعالیتهای گروههایی که احتمال پیوند فکری یا سیاسی با جریانهای افراطی دارند را افزایش دادهاند. این نظارتها اغلب در چارچوب سیاستهای ضدتروریسم و محافظت از جوامع میزبان انجام میشود.
در چنین فضایی، حمایت آشکار از طالبان به شکل تبلیغاتی در شبکههای اجتماعی ممکن است از سوی نهادهای مهاجرتی و امنیتی این کشورها «نقض معیارهای اقامت»، «رفتار تهدیدکننده امنیت» یا «حمایت از گروه خشونتورز» تلقی شود. به همین دلیل، بسیاری از افرادی که پیشتر با صراحت از طالبان دفاع میکردند، اکنون از ترس پیامدهای احتمالی حقوقی، سکوت را ترجیح دادهاند.
یک پژوهشگر مسائل مهاجرت میگوید: «تحول اخیر نشان میدهد که لابیگری برای طالبان در غرب، برخلاف تصور برخی، فقط یک فعالیت رسانهای نیست؛ بلکه ریسکهای حقوقی و امنیتی مشخصی دارد که اکنون خود را نشان داده است.»
اظهارات اخیر وزارت امنیت داخلی امریکا که گفته بود مهاجران افغانِ خطرناک یا دارای رفتارهای مشکوک از آمریکا اخراج خواهند شدگویا نقطه عطفی برای بسیاری از لابیگران طالبان بوده است. هرچند این اظهارات هنوز به سیاست رسمی دولت تبدیل نشده، اما همین تهدید سیاسی کافی بوده تا موجی از نگرانی در میان مهاجرانی ایجاد شود که فعالیتهایشان میتواند مورد بررسی مجدد قرار گیرد.
فعالان جامعه مهاجران میگویند طی دو هفته اخیر بسیاری از کسانی که پیشتر در توییتر، فیسبوک و تیکتاک با لحن تهاجمی از طالبان حمایت میکردند، اکنون یا حسابهای خود را غیرفعال کردهاند، یا محتواهای پیشین را حذف نمودهاند، یا به سکوت کامل پناه بردهاند.
یکی از فعالان اجتماعی افغان در آمریکا میگوید:
«کسانی که گمان میکردند دفاع از طالبان در آمریکا هزینه ندارد، اکنون بهسرعت در حال بازنگری در رفتار خود هستند.»
در کنار فشارهای سیاسی، تغییر فضای اجتماعی میان مهاجران افغان نیز نقش مهمی ایفا کرده است. بخش بزرگی از جامعه مهاجران أفغان بهویژه زنان، فعالان مدنی، فعالان حقوق بشر و قربانیان نقض حقوق انسانی از مدتها پیش با خشم به فعالیت لابیگران طالبان نگاه میکردند.
رویداد خشونتآمیز اخیر در واشنگتن، که به مرگ یک گارد ملی آمریکا انجامید، تنشها را تشدید کرد. این حادثه باعث شد موجی از تقاضا برای بررسی عمیقتر پیوندهای فکری یا حمایتی برخی افراد با طالبان شکل گیرد. در این فضا، دفاع از طالبان نه تنها از منظر امنیتی، بلکه از لحاظ اجتماعی نیز «هزینهبر» شده است.
در چهار سال گذشته، طالبان تلاش کردهاند با استفاده از شبکههای غیررسمی، دانشجویان، چهرههای رسانهای و فعالان شبکههای اجتماعی در غرب، تصویری نرمتر از رژیم خود ارائه دهند. اما این تلاشها پس از افزایش انتقادهای بینالمللی از نقض حقوق زنان، سرکوب رسانهها، حملات ضداقلیتها و سیاستهای سختگیرانه مذهبی، شکست خورده است.
اکنون، با تشدید فشارهای داخلی و خارجی، بهنظر میرسد این شبکه لابیگری دچار شکاف جدی شده و بخشی از آن بهطور کامل از صحنه کنار رفته است.
پرسش اصلی این است که آیا سکوت کنونی یک عقبنشینی موقت است یا پایان رسمی فعالیت لابیگران طالبان در غرب.
با توجه به فشارهای فزاینده امنیتی، ممکن است بسیاری از افراد از ترس پیامدهای اقامتی و قانونی برای همیشه از حمایت آشکار از طالبان دست بردارند.
خاموشی گسترده لابیگران طالبان در غرب نشانه تغییر جدی در محیط سیاسی و امنیتی پیرامون این پدیده است. حمایت از طالبان در شرایط کنونی، نه تنها از منظر اخلاقی و اجتماعی زیر سؤال رفته، بلکه از نظر حقوقی نیز میتواند برای افراد تبعات جدی به همراه داشته باشد. بنابراین، آنچه امروز شاهد آن هستیم صرفاً یک کاهش فعالیت نیست، بلکه یک عقبنشینی استراتژیک ناشی از فشارهای سیاسی، امنیتی و اجتماعی است فشاری که در صورت تداوم، میتواند به پایان نقشآفرینی علنی این گروهها در غرب منجر شود.
