کتاب «جمهوری ربودهشده واقعیتهای ناگفته پشت پرده سقوط آخرین جمهوری افغانستان» نوشتهی خالد رامزی، روز ۱۵ نوامبر ۲۰۲۵ در کنفرانس دموکراسی تورنتو ۲۰۲۵ در کانادا رونمایی شد؛ اثری که به گفته برگزارکنندگان، یکی از جامعترین تحقیقها درباره سقوط حکومت جمهوری و بازگشت طالبان به قدرت محسوب میشود.
این کتاب که به زبان انگلیسی و فارسی منتشر شده، با تکیه بر روایت شخصی نویسنده بهعنوان یک فعال جوان آزادیخواه و مدافع حقوق بشر، مصاحبه با چهرههای برجسته داخلی و خارجی، نتایج نظرسنجیها، اسناد معتبر و گزارشهای رسانهای، تصویری گسترده و چندلایه از عواملی ارائه میکند که به فروپاشی دولت جمهوری در ۱۵ آگوست ۲۰۲۱ انجامید.
رامزی در این اثر کوشیده است واقعیتهای ناگفته، ضعفهای درونی نظام، نقش بازیگران بیرونی، اشتباهات راهبردی و ناکامی دو دهه تلاش برای ساختن یک افغانستان آزاد و دموکراتیک را با تحلیل و شواهد روشن روایت کند. او علاوه بر کالبدشکافی فروپاشی نظام، پیشنهادها و راهکارهای عملی برای آینده افغانستان مطرح کرده و چشماندازی برای دفاع دوباره از آزادی، ثبات و ارزشهای جمهوریت ترسیم کرده است.
خالد رامزی، نویسنده کتاب، از نسل جوانی است که پس از سقوط نخستین رژیم طالبان در افغانستان بهطور فعال وارد عرصه آزادیخواهی و دفاع از حقوق بشر شد. او بنیانگذار و رئیس اجرایی شبکه جهانی مبارزه با افراطگرایی است. رامزی قبل از تأسیس این شبکه، در دانشگاه پیتسبرگ بهعنوان پژوهشگر فعالیت داشت و برای بیش از سیزده سال مدیرعامل سازمان «مطالعات حقوقی و اقتصادی افغانستان» (AELSO) بود که از مهمترین نهادهای مروج ارزشهای جامعه آزاد در کشور به شمار میرفت.
رامزی علاوه بر این کتاب، نویسنده کتاب دین و آزادی و مترجم و ویراستار چندین اثر در حوزه مبانی آزادی، حقوق بشر و جامعه آزاد است. او دارای مدرک کارشناسی حقوق و علوم سیاسی و کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی از دانشگاه کابل است و بهعنوان فردی که در جنگ متولد شده و در بحران بزرگ شده است، تجربهای عمیق از پیامدهای افراطگرایی و استبداد دارد. به گفته خودش، اکنون مأموریت او مبارزه جهانی با افراطگرایی و دفاع از آزادی است.
رونمایی این کتاب در تورنتو، توجه بسیاری از تحلیلگران، پژوهشگران و فعالان حوزه سیاست و حقوق بشر را جلب کرده و بهعنوان یکی از مهمترین آثار پژوهشی در زمینه فهم علل سقوط جمهوری افغانستان مورد استقبال قرار گرفته است.
