ایالات متحده‌ی امریکا اعلام کرده که معافیت تحریمی بندر چابهار ایران را لغو می‌کند؛ معافیتی که از سال ۲۰۱۸ میلادی تاکنون به هند اجازه داده بود این بندر راهبردی را به عنوان مسیر دسترسی به افغانستان و آسیای میانه مدیریت و بهره‌برداری کند.
وزارت خارجه امریکا در بیانیه‌ای گفته است که این تصمیم در چارچوب سیاست «فشار حداکثری» رییس‌جمهور دونالد ترامپ اتخاذ شده و از تاریخ ۲۹ سپتامبر سال روان میلادی اجرا خواهد شد. در اعلامیه آمده است که همه‌ی اشخاص حقیقی و حقوقی که در اداره‌ی بندر چابهار یا فعالیت‌های مرتبط با آن مشارکت داشته باشند، در معرض تحریم‌های امریکا قرار خواهند گرفت.
معافیت بندر چابهار نخستین بار در نوامبر ۲۰۱۸ با هدف کمک به بازسازی و توسعه‌ی افغانستان، پس از مذاکرات فشرده با واشنگتن صادر شده بود. اهمیت این بندر برای افغانستان و هند در آن زمان بسیار برجسته بود؛ زیرا هم گذرگاه جایگزین مسیر پاکستان برای کابل بود و هم به عنوان وزنه‌ی متقابل در برابر بندر گوادر پاکستان که با سرمایه‌گذاری چین ساخته شده است، مطرح می‌شد.
اشرف غنی، رییس‌جمهور وقت افغانستان و دیپلمات‌های هندی در آن زمان تلاش کردند امریکا را به حفظ این معافیت متقاعد کنند. اما بازگشت ترامپ به قدرت در اوایل سال روان میلادی، رویکرد امریکا نسبت به این پروژه را دگرگون کرد. ترامپ در ماه فبروری سال روان میلادی، طی یادداشتی به اداره‌ی امنیت ملی امریکا دستور بازنگری و لغو تمامی معافیت‌های مرتبط با ایران را صادر کرده بود که لغو معافیت بندر چابهار در همین راستا عملی شده است.
این درحالی است که هند در ماه می ۲۰۲۴، در دوره‌ی دولت جو بایدن، با ایران قرارداد اجاره‌ی ۱۰ ساله‌ی بندر چابهار را امضا کرده بود. بر اساس این توافق، شرکت دولتی «ایندیا پورتس گلوبل» متعهد به سرمایه‌گذاری ۱۲۰ میلیون دالری در زمینه‌ی تجهیزات بندری و اعطای ۲۵۰ میلیون دالر خط اعتباری برای پروژه‌های زیربنایی شد.
مقام‌های ایرانی نیز در جریان امضای این قرارداد وعده دادند که خط آهن چابهار ـ زاهدان به زودی تکمیل خواهد شد. بندر چابهار که در سواحل جنوب شرقی ایران و در مجاورت دریای عمان واقع شده، تنها بندر اقیانوسی این کشور و نقطه‌ی اتصال مهم برای دسترسی به افغانستان و آسیای میانه به شمار می‌رود.
این بندر برای افغانستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا مسیر جایگزینی در برابر وابستگی ترانزیتی به پاکستان فراهم می‌کند و امکان دسترسی مستقیم به بازارهای جهانی را مهیا می‌سازد.
