سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در گزارشی به مناسبت چهارمین سالروز تسلط طالبان بر افغانستان، اعلام کرده که افغانستان تنها کشوری در جهان است که آموزش متوسطه و عالی برای دختران و زنان به طور کامل ممنوع است. یونسکو آمار داده که این ممنوعیت ۲.۲ میلیون دختر را از ادامه‌ی آموزش باز داشته است.
این سازمان روز جمعه، ۱۵ اگست، در گزارش آورده است که چهار سال پیش در این روز طالبان قدرت را در افغانستان به دست گرفتند و از آن زمان بیش از ۷۰ فرمان صادر کرده‌اند که حقوق دختران و زنان، به ویژه حق آموزش، را نقض می‌کند.
بر اساس گزارش یونسکو، افغانستان اکنون تنها کشوری است که تحصیل دختران در مقاطع متوسطه و عالی به طور کامل در آن ممنوع است و نزدیک به ۲.۲ میلیون دختر از ادامه‌ی آموزش فراتر از مقطع ابتدایی محروم شده‌اند.
یونسکو اعلام کرده است که زنان افغان به تدریج از عرصه‌ی روزنامه‌نگاری کنار گذاشته می‌شوند. بر اساس «قانون ترویج فضیلت و جلوگیری از رذیلت» که طالبان در تابستان ۲۰۲۴ به اجرا گذاشتند، نمایش هرگونه تصویر انسان ممنوع و حضور زنان در برنامه‌های رادیویی نیز منع شده است.
بر اساس گزارش یونسکو از سال ۲۰۲۱ بیش از ۸۰ درصد زنان شاغل در رسانه‌ها شغل خود را از دست داده‌اند. این سازمان تأکید کرده که حذف زنان از زندگی عمومی پیامدهای جدی برای توسعه‌ی بلندمدت افغانستان دارد؛ جایی که نیمی از جمعیت زیر خط فقر زندگی می‌کنند.
یونسکو از همه‌ی کشورها خواسته فشار دیپلماتیک بر طالبان را حفظ کنند و بی‌وقفه خواستار بازگشایی فوری و بدون قید و شرط مکتب‌ها و دانشگاه‌ها برای دختران و زنان شوند. بر اساس این گزارش، بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ با تلاش‌های هماهنگ جامعه جهانی به رهبری یونسکو، تعداد دانش‌آموزان در افغانستان ده برابر شده بود.
یونسکو افزوده است که در سال ۲۰۰۱ تقریباً هیچ دختری در مکتب نبود، اما در طول دو دهه نظام جمهوری نرخ ثبت‌نام دختران در سن ابتدایی به بیش از ۸۰ درصد رسید و نرخ سواد زنان از ۱۷ درصد به نزدیک ۳۰ درصد افزایش یافت.
یونسکو اعلام کرده که از زمان بازگشت طالبان، این گروه به طور سیستماتیک در حال از بین بردن این دستاوردها است. برای مقابله با این وضعیت، یونسکو از روش‌های جایگزین آموزشی استفاده می‌کند. یونسکو افزوده که بیش از هزار تسهیل‌گر محلی در ۲ هزار و ۶۰۰ روستا آموزش دیده‌اند تا به ۵۷ هزار جوان، عمدتاً دختر، دوره‌های سوادآموزی ارایه دهند.
این درحالی است که طالبان در دور نخست حاکمیت خود بر افغانستان از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ نیز تحصیل دختران و حضور زنان در عرصه‌های عمومی را ممنوع کرده بودند. پس از سقوط این گروه در اواخر ۲۰۰۱، جامعه جهانی با حمایت از آموزش، زمینه‌ی بازگشت میلیون‌ها کودک به مکتب را فراهم کرد. بازگشت طالبان به قدرت در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ باعث توقف کامل تحصیل دختران در مقاطع بالاتر از ابتدایی شد.
