زندگی دگرباشان جنسی در جوامع سنتی، به‌ویژه در افغانستان، به‌شدت دشوار است. هرچند پیش از روی کار آمدن طالبان نیز شرایط آزادی برای دگرباشان جنسی در این کشور مساعد نبود، اما اکنون که طالبان حاکمیت افغانستان را در دست دارند، زندگی برای این افراد به‌شدت خطرناک شده است. اعضای ال‌جی‌تی‌کیو نه‌تنها در افغانستان فضایی برای رشد ندارند، بلکه زندگی آنان با پنهان‌کاری هویت جنسیتی و تهدیدهای مداوم از سوی جامعه همراه است. آن‌عده از دگرباشانی که قصد برآمدن از أفغانستان را دارند، نیز با ممانعت طالبان روبه‌رو می‌شوند و در مواردی بازداشت و زندانی می‌شوند.

پروین حسینی، ۲۰ ساله، یکی از دگرباشان جنسی است که به‌تازگی افغانستان را ترک کرده است. او در ولایت غزنی متولد و در کابل، پایتخت افغانستان، بزرگ شده است. او سال‌ها تلاش کرد احساس و هویت جنسیتی خود را از دوستان و حتی اعضای خانواده‌اش پنهان کند، اما در نهایت پذیرفت که نسبت به هم‌جنس خود احساسی فراتر از دوستی دارد. در سال ۲۰۲۰، حدود یک سال پیش از سقوط کابل به دست طالبان، او با دختری به نام مریم آشنا شد و به او دل بست. ورود به این رابطه، به معنای پذیرش خطرات بی‌شمار بود. او می‌گوید: «وقتی به مریم پیشنهاد رابطه دادم، او هم پذیرفت. اما از همان ابتدا می‌دانستیم که این رابطه برای ما آسان نخواهد بود. شماری از دوستانم قضاوت کردند، برخی ترکم کردند و برخی تلاش کردند منصرفم کنند. اما بدترین واکنش را مادرم داشت؛ او دیگر مرا به چشم دخترش نمی‌دید.»

پروین و مریم، با وجود قضاوت‌های اطرافیان و مخالفت اعضای خانواده، به رابطه خود ادامه دادند و نگاه منفی جامعه را به جان خریدند، تا این که اوضاع سیاسی افغانستان بدتر از انتظارشان پیش رفت. یک سال پس از آغاز این رابطه، در سال ۲۰۲۱، افغانستان به دست طالبان سقوط کرد و زندگی برای دگرباشان جنسی بیش از پیش دشوار و خطرناک شد. محدودیت‌ها بیشتر شد و ترس از بازداشت و اعدام همواره بر سر پروین و مریم سایه افکنده بود. پروین درباره زندگی در دوران طالبان در افغانستان می‌گوید: «قبل از طالبان هم ترس وجود داشت، اما دولت قبلی حداقل مستقیماً به دنبال سرکوب ما نبود. با تسلط طالبان، حتی گرفتن دست مریم در خیابان ممکن بود ما را به کشتن دهد. طالبان قوانینی وضع کردند که ما را مستقیماً هدف قرار می‌داد. من بارها پیام‌های تهدیدآمیز دریافت کردم و می‌دانستم اگر بازداشت شوم، یا سنگسار و یا به اعدام محکوم خواهم شد.»

نزدیک به چهار سال پس از تسلط طالبان بر افغانستان، پروین و مریم تصمیم گرفتند این کشور را ترک کنند تا بتوانند با هم باشند و از خطرات جانی نجات یابند. آن‌ها قصد داشتند به یکی از کشورهای اروپایی بروند و با هم ازدواج کنند. سرانجام موفق شدند با شبکه‌ای حامی دگرباشان جنسی، به نام «روشانیا» که توسط نعمت سادات اداره می‌شود، ارتباط برقرار کنند و راهی برای فرار بیابند. پروین توانست خانواده‌اش را قانع کند که برای تحصیل به ایران می‌رود، اما در واقع تصمیم داشت افغانستان را برای همیشه ترک کند. با این ‌حال، هنگام خروج با دردسر تازه‌ای روبه‌رو شد: بازداشت مریم توسط نیروهای استخبارات طالبان.

تصویر | مریم و پروین در مسیر رفتن به فردوگاه کابل

پروین اضافه می‌کند: «وقتی از میدان هوایی کابل خارج شدم، می‌دانستم که راه برگشتی وجود ندارد. خانواده‌ام بعد از این که فهمیدند فرار کرده‌ام، ارتباطشان را با من قطع کردند. هنگام خروج، هر لحظه ممکن بود طالبان متوجه شوند و اجازه پرواز ندهند. اگر هواپیما پنج یا ده دقیقه تأخیر می‌داشت، شاید بازداشت شده بودم.»

به گفته پروین، مریم هنگام خروج از کابل، در میدان هوایی توسط نیروهای استخبارات طالبان شناسایی و بازداشت شد. طالبان پس از بررسی گوشی همراهش، از رابطه عاشقانه او با پروین آگاه شدند و او را زندانی کردند: «مریم را گرفتند، موبایلش را باز کردند و فهمیدند که ما یک زوج لزبین هستیم. دیگر هیچ راهی برای نجات او نبود. مریم را از من گرفتند و نمی‌دانم هنوز زنده است یا نه.»

پروین اکنون به ایران رسیده است؛ جایی که قوانینی مشابه افغانستان حاکم است و دگرباشان جنسی نمی‌توانند آزادانه هویت خود را فاش کنند. با این ‌حال، او از این که از چنگ طالبان نجات یافته و فعلاً در فضایی امن‌تر به سر می‌برد، خرسند است. نگرانی اصلی او اکنون سرنوشت مریم است که در قید طالبان به سر می‌برد و نتوانسته از افغانستان خارج شود.

نعمت سادات، فعال حقوق دگرباشان و مسوول شبکه «روشانیا»، می‌گوید پروین ۲۰ ساله و مریم ۱۹ ساله، دو دگرباش جنسی، قرار بود با حمایت مالی این شبکه در ۲۰ مارچ ۲۰۲۵ کابل را به مقصد تهران ترک کنند. اما هنگام پرواز، پروین موفق به خروج از افغانستان شد و مریم توسط نیروهای طالبان شناسایی، بازرسی و بازداشت شد. به گفته او، در این پرواز قرار بود یک دگرباش جنسی دیگر به نام عبدالغفور صابری نیز کابل را به مقصد تهران ترک کند، اما او نیز همراه مریم در میدان هوایی کابل، بازداشت شد. این فعال حقوق دگرباشان نگران است که طالبان با اعمال فشار و ارعاب، اطلاعاتی درباره سایر دگرباشان جنسی کسب کرده و آنان را نیز بازداشت کنند.

نعمت سادات، ضمن ابراز نگرانی از مجازات احتمالی این دو دگرباش جنسی توسط طالبان، از نهادهای مدافع حقوق بشر، به‌ویژه دیده‌بان حقوق بشر، سازمان عفو بین‌الملل و سازمان‌های حامی دگرباشان جنسی، می‌خواهد که برای رهایی این افراد و دفاع از حقوق دگرباشان جنسی در افغانستان، فشار بیشتری بر طالبان وارد کنند.

Nemat Sadat | Fotocaters

مریم تنها دگرباش جنسی نیست که سال‌ها در افغانستان در خفا زندگی کرده و قضاوت‌ها و بدبینی‌های جامعه را تحمل کرده است و حالا هنگام ترک کابل، توسط طالبان بازداشت و زندانی شده است. هزاران دگرباش دیگر، سرنوشتی مشابه او را تجربه کرده‌اند و همچنان در جامعه‌ای خفقان‌آور یا در پشت میله‌های زندان به سر می‌برند. در میان تمامی مصیبت‌هایی که شهروندان افغانستان تجربه می‌کنند، دگرباشان جنسی یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌ها هستند. در طی سه سال‌ونیم گذشته، که اکنون وارد سال چهارم آن شده‌ایم، خشونت‌ها و بدرفتاری‌های گسترده‌ای علیه این گروه ادامه داشته است. از بازداشت‌های خودسرانه گرفته تا شکنجه، تجاوز و قتل‌های مرموز، طالبان و گروه‌های وابسته به آن‌ها دگرباشان جنسی را هدف قرار داده‌اند.

دیانا دانشور، فعال حقوق دگرباشان جنسی، از خطر تجاوز جنسی و حتی قتل دگرباشان در زندان‌های طالبان ابراز نگرانی می‌کند. او می‌گوید: «طالبان نه‌تنها دگرباشان را بازداشت و زندانی می‌کنند؛ بلکه برخی از آنان را به‌عنوان برده‌های جنسی مورد سوءاستفاده نیز قرار می‌دهند.»

با توجه به محدودیت‌های فرهنگی و قانونی در افغانستان، آمار دقیقی از دگرباشان جنسی ال‌جی‌تی‌کیو در این کشور وجود ندارد. اما آنچه مسلم است، زندگی این افراد در افغانستان همواره با خطرات جدی همراه بوده و این وضعیت پس از تسلط طالبان وخیم‌تر شده است.

در همین حال، دیانا دانشور، فعال حقوق دگرباشان جنسی، از خطر تجاوز جنسی و حتی قتل دگرباشان در زندان‌های طالبان ابراز نگرانی می‌کند: «طالبان نه‌تنها دگرباشان را بازداشت و در زندان‌های خود نگه می‌دارند؛ بلکه برخی از این افراد را به‌عنوان برده‌های جنسی نیز مورد سوءاستفاده قرار داده‌اند. در برخی موارد، افراد را به بهانه گرایش‌های جنسی‌شان دستگیر کرده، پس از تجاوز جنسی، آن‌ها را به‌طور مرموزی به قتل رسانده و اجسادشان را در مناطق دورافتاده رها کرده‌اند.»

افزون بر این، وضعیت دگرباشان افغان که از ترس طالبان، افغانستان را ترک کرده و اکنون در کشورهای همسایه مانند ایران و پاکستان زندگی می‌کنند، نیز اسف‌بار است. دیانا دانشور در این باره می‌گوید: «یکی از دوستانم که در ایران است، از مشکلات اقتصادی و خطر اخراج به افغانستان صحبت می‌کرد. در پاکستان نیز شرایط وحشتناک است و بسیاری از افراد در ترس و ناامنی زندگی می‌کنند.»

هرچند افغانستان پیش از روی کار آمدن رژیم طالبان نیز مکان امنی برای دگرباشان جنسی نبود، اما پس از تسلط طالبان، قوانین سخت‌گیرانه‌تر و شدیدتری اجرا می‌شوند. بر اساس قوانین افغانستان، رابطه جنسی با همجنس همواره جرم تلقی شده و مجازات در پی داشته است. اما اکنون دگرباشان جنسی در صورت فاش شدن هویت‌شان، با مجازاتی همچون سنگ‌سار یا اعدام زیر دیوار روبه‌رو می‌شوند.