رنگینه حمیدی، وزیر پیشین معارف افغانستان که کشور را در جریان سقوط بهدست طالبان در سال ۲۰۲۱ ترک کرد، اکنون در خارج از کشور برای دفاع از حقوق زنان و دختران افغانستان تلاش میکند. او میگوید: «دختری که امروز در افغانستان متولد میشود، تقریباً هیچ فرصتی در اختیار ندارد.»
حمیدی که تا اکنون برای ادامه کارهایش چندین بار به افغانستان سفر کرده میگوید برای اینکه جلب توجه نکند، ناچار به پوشیدن برقع است، وی باور دارد که تغییرات سریع در شرایط کنونی امکانپذیر نیست؛ اما با اینهمه تلاش میکند تصویری واقعبینانهتر از افغانستان ارائه کند. او میگوید با وجود محدودیتهای شدید، با خلاقیت هنوز میتوان کارهایی انجام داد، حتی بهعنوان یک زن.
«من از تجربهام استفاده میکنم و برای تغییر از درون کار میکنم.»
هدف او جامعهای است که زنان را تنها به عنوان «مادر» یا «خدمتگذار خانواده» نبیند، بلکه ارزش انسانی آنان را به رسمیت بشناسد.
او میگوید: «این نبرد من است. میخواهم جامعهام ارزش زنان را فراتر از دو نقش سنتی بشناسد.»
رنگینه حمیدی مدیریت شرکت گنجینه کندهار را بر عهده دارد؛ نهادی که شال، کیف و محصولات دستدوز تولید میکند و تنها زنان را استخدام میکند. این شرکت ۱۶ کارمند تماموقت و ۱۵۰ زن دیگر را از روستاهای اطراف جذب میکند؛ زنانی که هر چند وقت یکبار به قندهار میآیند، مواد لازم را میگیرند و در خانههایشان کار میکنند. بسیاری از آنها بیسواد و فقیرند.
حمیدی میگوید کار کردن و درآمد داشتن، جایگاه اجتماعی این زنان را تغییر داده است:
«وقتی آنها برای خانواده درآمد به دست میآورند، از سوی مردان احترام بیشتری میگیرند. دیگر فقط مادر یا خدمتگذار نیستند؛ آنها سهم مالی دارند و میتوانند با پولشان کودکانشان را به مدرسه بفرستند.»
با وجود تلاشهایش، حمیدی تأکید میکند که شرایط برای دختران در افغانستان امروز بهشدت محدود است:
«دختر بودن در افغانستان یعنی متولد شدن در شرایط بدون هیچ فرصت. این فقط شامل آموزش نمیشود، بلکه بسیاری از جنبههای زندگی را شامل میگردد.»
او از سقوط دولت پیشین در سال ۲۰۲۱، پس از خروج آمریکا و تسلط سریع طالبان، به عنوان تجربهای «تکاندهنده» یاد میکند. بسیاری از مقامات دولتی از کشور فرار کردند، اما او تا آخرین لحظه در تصمیم برای ماندن متردد بود. سرانجام نگرانی از امنیت خانواده و التماسهای مادرش ـکه یادآور قتل پدرش غلامحیدر حمیدی، شهردار پیشین قندهار، در حملهٔ انتحاری سال ۲۰۱۱ بود او را مجبور به ترک افغانستان کرد.
خانوادهٔ او اکنون در دبی زندگی میکنند تا به افغانستان نزدیکتر باشند. حمیدی هر سه ماه یک بار به کشور بازمیگردد و اگر مسئولیت مادری نمیبود، میگوید که «فردا» دوباره در افغانستان زندگی میکرد.
اما او نمیخواهد دختر ۱۵ سالهاش را در کشوری بزرگ کند که در آن تحصیل دختران پس از صنف ششم ممنوع است.
«نمیخواهم زندگی او را در جامعهای بدون آموزش محدود کنم، حتی اگر خودم بخواهم به زنان و دختران افغانستان کمک کنم.»
او انتقاد میکند که پس از خروج نیروهای بینالمللی، بسیاری از کشورهای غربی از جمله سوئد روابط دیپلماتیک خود را با افغانستان قطع کردند. به باور او، این تصمیم نادرست است.
«حضور دیپلماتیک به معنای بهرسمیتشناختن طالبان نیست. اما حضور شما میتواند به مردم افغانستان، بهویژه زنان و دختران، نشان دهد که جهان ما را فراموش نکرده است.»
حمیدی از آمریکا و سایر کشورهایی که در مأموریت ناتو در افغانستان نقش داشتند، میخواهد در برابر پیامدهای وضعیتی که ایجاد کردهاند، مسئولیت بیشتری بپذیرند.
