به دنبال تصمیم اخیر هند برای تعلیق «پیمان آب‌های سند» با پاکستان، اکنون طالبان نیز اعلام کرده است که در نظر دارد جریان آب رودخانه‌های مرزی را به پاکستان محدود کند. رهبر طالبان، ملا هبت‌الله آخندزاده، دستور داده است که کار ساخت بند بر روی رودخانهٔ کنر «در اسرع وقت» آغاز شود تصمیمی که تنها چند هفته پس از جنگ خونین میان دو کشور گرفته شده است.
بر اساس اعلام وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان، این دستور مستقیم از سوی رهبر طالبان صادر شده است و وزارت انرژی و آب موظف است با شرکت‌های داخلی قرارداد امضا کند. مهاجر فراهی، معین وزارت اطلاعات طالبان، در حساب ایکس خود نوشت که رهبر طالبان تأکید کرده است پروژه‌های آبی باید بدون انتظار برای شرکت‌های خارجی، توسط شرکت‌های افغان عملی شوند.
رودخانهٔ کنر به طول حدود ۴۸۰ کیلومتر از کوه‌های هندوکش در شمال‌شرق افغانستان سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از ولایت‌های کنر و ننگرهار، وارد ایالت خیبر پختونخوا در پاکستان می‌شود و در نزدیکی جلال‌آباد به رود کابل می‌پیوندد. این رودخانه در خاک پاکستان به نام رود چترال شناخته می‌شود.
رودخانهٔ کابل، که کنر در آن می‌ریزد، بزرگ‌ترین منبع آبی مشترک میان افغانستان و پاکستان است و پس از پیوستن به رود سند در نزدیکی اَتک، برای نیازهای آبیاری و کشاورزی پاکستان به‌ویژه در ایالت‌های خیبر پختونخوا و پنجاب اهمیت حیاتی دارد. هرگونه کاهش در جریان آب کنر می‌تواند اثرات زنجیره‌ای بر رود سند و بخش کشاورزی پاکستان بگذارد.
این تصمیم در حالی اتخاذ شده است که طی هفته‌های اخیر، درگیری‌های مرگبار میان نیروهای دو کشور در امتداد خط دیورند مرزی که از زمان استعمار بریتانیا میان سرزمین‌های پشتون تقسیم ایجاد کرده است ده‌ها کشته برجای گذاشت.
به گفتهٔ تحلیلگران، طالبان با این اقدام در پی تثبیت «حق حاکمیت آبی» افغانستان است. از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۲۱، این گروه برنامه‌های سدسازی و تولید انرژی برق‌آبی را تسریع کرده تا وابستگی کشور به همسایگان را کاهش دهد.
پاکستان و افغانستان تاکنون هیچ توافق‌نامه رسمی در مورد تقسیم آب میان خود ندارند. مقامات اسلام‌آباد پیش‌تر هشدار داده بودند که اقدامات یک‌جانبه کابل می‌تواند بحران آبی منطقه‌ای را شعله‌ور کند، به‌ویژه در شرایطی که پاکستان با چالش‌های شدید انرژی و امنیت غذایی روبه‌رو است.
این تصمیم طالبان تنها یک هفته پس از دیدار وزیر خارجهٔ این گروه، مولوی امیرخان متقی، با همتای هندی‌اش سوبرهمانیام جایشانکار در دهلی نو اتخاذ شد. در بیانیهٔ مشترک دو کشور آمده است که دو طرف بر اهمیت مدیریت پایدار منابع آبی تأکید کرده و توافق نموده‌اند در پروژه‌های مشترک برق‌آبی همکاری کنند.
هند در سال‌های اخیر با سرمایه‌گذاری‌های گسترده در بخش انرژی و منابع آبی افغانستان، به یکی از شرکای کلیدی کابل در توسعهٔ زیرساخت‌های آبی تبدیل شده است. بند سلما (دوستی افغانستان و هند) در ولایت هرات، با هزینهٔ حدود ۳۰۰ میلیون دالر، در سال ۲۰۱۶ افتتاح شد و اکنون ۴۲ مگاوات برق تولید و ۷۵ هزار هکتار زمین را آبیاری می‌کند.
همچنین پروژهٔ بند شه‌توت در نزدیکی کابل با سرمایه‌گذاری ۲۵۰ میلیون دلاری هند قرار است ۱۴۷ میلیون مترمکعب آب ذخیره کند و برای بیش از دو میلیون نفر آب آشامیدنی فراهم سازد.
به باور کارشناسان، تصمیم جدید طالبان در زمینهٔ رودخانهٔ کنر نه‌تنها بعد فنی، بلکه ابعاد ژئوپلیتیکی دارد و می‌تواند فصل تازه‌ای از رقابت آبی و سیاسی در منطقه را رقم بزند.
