بهزودی کتابی از حمدالله محب، مشاور امنیت ملی پیشین افغانستان، منتشر میشود که زوایای پنهان جنگ و صلح در حساسترین سالهای جمهوریت را آشکار خواهد کرد. این کتاب به بررسی روندهای سیاسی و امنیتی در سالهای پایانی دولت جمهوری و نیز تصمیمهایی میپردازد که سرنوشت کشور را تغییر داد.
محب در این اثر، روایتهایی از پشت پرده مذاکرات صلح، کشمکشهای درونی دولت، و فشارهای خارجی بر کابل را بازگو میکند و میگوید بسیاری از رازهای ناگفتهای که تا امروز در مورد سقوط جمهوریت و بازگشت طالبان به قدرت وجود داشته، در این کتاب برای نخستینبار فاش خواهد شد.
حمدالله محب، یکی از چهرههای کلیدی در دولت اشرف غنی بود. او در کنار رئیسجمهور پیشین، در مذاکرات با کشورهای منطقه و غربی نقش مهمی ایفا کرد. با این حال، محب از جمله مقامهایی است که پس از فروپاشی جمهوریت به شدت مورد انتقاد شهروندان و سیاسیون قرار گرفت.
بخش بزرگی از مخالفان سیاسی و حتی برخی از اعضای حکومت پیشین، او را به معاملهگری پنهانی با طالبان و اتخاذ تصمیمهای شتابزده متهم میسازند؛ تصمیمهایی که به باور آنان زمینهساز سقوط سریع کابل شد. شماری از منتقدان میگویند که محب، به دلیل تمرکز بیش از حد بر حفظ قدرت اشرف غنی و نادیده گرفتن هشدارهای داخلی، به یکی از عوامل اصلی ناکامی روند صلح و فروپاشی دولت جمهوری بدل شد.
با این حال، حامیان محب استدلال میکنند که او در شرایط بسیار دشوار و زیر فشارهای گسترده داخلی و خارجی کار میکرد و تلاش داشت از فروپاشی زودهنگام نظام جلوگیری کند. به گفته آنان، وی یکی از آخرین مقامهایی بود که تا لحظات پایانی در کنار رئیسجمهور حضور داشت.
محب پس از سقوط کابل در پانزدهم اگوست ۲۰۲۱، همراه با اشرف غنی و شماری از مقامهای بلندپایه دولت به امارات متحده عربی رفت و تاکنون در خارج از کشور زندگی میکند.
انتشار کتاب تازه او میتواند بحثهای داغی را در میان افکار عمومی و سیاسیون افغانستان برانگیزد؛ بهویژه در مورد پرسش اصلی که هنوز پاسخی روشن نیافته است: چه کسانی مسئول اصلی سقوط جمهوریت بودند؟