افغانستان امروز ۱۹ آگوست ۱۰۶مین سالروز استرداد استقلال خود از بریتانیا را گرامی می‌دارد. در ۱۹۱۹ میلادی، بر اساس «پیمان انگلو-افغان» میان کابل و لندن، افغانستان توانست استقلال کامل سیاسی و دیپلماتیک خود را به‌دست آورد. هرچند این کشور هیچ‌گاه به‌طور رسمی مستعمرۀ بریتانیا نبود، اما تا آن زمان سیاست خارجی افغانستان زیر نفوذ مستقیم لندن قرار داشت.
استقلال ۱۹۱۹ نقطۀ عطفی در تاریخ معاصر افغانستان به شمار می‌رود؛ روزی که این سرزمین پس از جنگ‌های پی‌درپی توانست جایگاه خود را به‌عنوان یک دولت مستقل در جامعۀ جهانی تثبیت کند. از آن زمان، ۱۹ آگوست به‌عنوان نماد غرور ملی و یادآور قربانی‌های نسل‌های پیشین برای آزادی، در حافظۀ جمعی افغان‌ها ثبت شده است.
با این حال، امسال افغانستان در حالی وارد ۱۰۶مین سالگرد استقلال خود می‌شود که کشور پس از سقوط جمهوری در سال ۲۰۲۱، بار دیگر زیر حاکمیت طالبان قرار گرفته است. طالبان برخلاف دولت‌های گذشته، این روز ملی را کم‌رنگ برگزار می‌کنند و به گفتۀ شماری از شهروندان، تلاش دارند از اهمیت نمادین آن بکاهند. بسیاری از افغان‌ها می‌گویند که در گذشته، به‌ویژه در دوره‌های جمهوریت، از این روز با جشن‌ها و برنامه‌های شاندار در سطح ملی تجلیل می‌شد و حتی چند روز دوام می‌کرد، اما اکنون فضای سیاسی و اجتماعی افغانستان با رکود و محدودیت مواجه است.
کارشناسان باور دارند که استقلال امروز افغانستان تنها یک یادآوری تاریخی نیست، بلکه آزمونی برای نسل کنونی است؛ نسلی که باید میان «پذیرش انزوا و حاکمیت تک‌صدایی» یا «مبارزه برای آزادی، عدالت و جایگاه برابر در جامعه جهانی» تصمیم بگیرد.
۱۰۶ سال پس از استرداد استقلال، افغانستان هنوز درگیر پرسش بنیادین خود است: چگونه می‌تواند به‌عنوان یک کشور مستقل، آزاد و همه‌شمول در منطقه و جهان ایستاده و از وابستگی‌های سیاسی و فشارهای بیرونی رهایی یابد.
