دفتر نی، حمایتکنندهی رسانههای آزاد افغانستان، میگوید چهار سال پس از بازگشت طالبان به قدرت، رسانهها و خبرنگاران با کاهش شدید، بازداشت گسترده، افزایش خشونت و محدود شدن دسترسی به اطلاعات روبهرو شدهاند. آمارهای این دفتر نشان میدهد که در چهار سال گذشته خشونت علیه خبرنگاران در مقایسه با دورهی جمهوریت هشت برابر افزایش یافته است.
دفتر نی روز جمعه، ۱۵ اگست، اعلام کرده که تعداد رسانههای فعال در افغانستان از ۵۴۵ رسانه در آخرین روزهای نظام جمهوریت به ۲۵۲ رسانه کاهش یافته است؛ این یعنی کاهش ۵۴ درصدی طی چهار سال گذشته.
این نهاد افزوده که رسانههای چاپی بیشترین کاهش را تجربه کردهاند؛ از ۲۵۴ رسانهی فعال چاپی، تنها ۳۶ رسانه فعال باقی مانده که معادل ۱۴.۱۷ درصد میشود.
به گفته نی، رادیوها حدود ۵۰ درصد و تلویزیونها حدود ۲۰ درصد کاهش داشتهاند. همچنان تعداد ۲۵۲ رسانهی فعلی شامل رسانههای تازهتأسیس در دورهی طالبان میشود و این وضعیت نشاندهندهی محدودشدن فضای رسانهای و چالشهای جدی برای آزادی بیان در افغانستان است.
اعلامیه دفتر نی میافزاید که تعداد خبرنگاران و کارکنان رسانهای از ۱۰ هزار و ۸۵۵ نفر در آخرین روزهای نظام جمهوریت به یک هزار و ۹۴۸ نفر کاهش یافته است؛ کاهش ۸۱.۱ درصدی. زنان خبرنگار نیز کاهش شدیدی را تجربه کردهاند. از حدود ۲ هزار زن تنها ۲۰۸ نفر هنوز در رسانهها فعالیت میکنند.
این سازمان گزارش داده که خشونت علیه خبرنگاران به شدت افزایش یافته است؛ به طور میانگین هر سال ۲۰۰ مورد ثبت شده که مجموعاً در چهار سال گذشته ۸۰۰ مورد خشونت علیه خبرنگاران نزد این دفتر ثبت شده است که هشت برابر افزایش نسبت به دورهی جمهوریت را نشان میدهد.
به گفته این نهاد، بازداشت خبرنگاران نیز افزایش نجومی داشته است. طی چهار سال گذشته ۴۰۳ خبرنگار توسط طالبان زندانی شدهاند، درحالی که طی بیست سال نظام جمهوریت این تعداد به کمتر از ۱۰۰ نفر میرسید. نی تأکید کرده که این رقم تنها موارد تأییدشده در آمار ثبت شدهاند، بنابراین تعداد واقعی بازداشتها بیشتر است.
این سازمان همچنان اعلام کرده که دسترسی به اطلاعات به طور کامل متوقف شده و انتشار گزارشهای انتقادی از طالبان و مقامهای محلی و ملی ممنوع است. این نهاد افزوده که خبرنگاران حق طرح سوال انتقادی در نشستها و مصاحبهها را ندارند و رسانههای تازهتأسیس طالبان به عنوان ابزار تبلیغاتی این گروه عمل میکنند.
چهار سال پس از سقوط نظام جمهوریت، رسانهها و خبرنگاران افغانستان با محدودیتهای شدید، خشونت، بازداشت و کاهش گسترده مواجه هستند. این وضعیت اعتبار رسانههای مستقل و جریان آزاد رسانهای را تهدید کرده و تاریخنگاری کشور را در آینده با خطر جدی روبهرو میسازد.