عطا محمد نور، والی پیشین بلخ و از چهره‌های برجسته جهادی، در گفت‌وگو با انسیه شهید اتهامات تازه و جنجال‌برانگیزی را علیه رهبران پیشین دولت جمهوری افغانستان مطرح کرده است.
به گفته نور، امرالله صالح، معاون اول ریاست‌جمهوری پیشین، تنها یک روز پیش از سقوط کابل در ۱۴ آگوست ۲۰۲۱، ده‌ها میلیون دالر پول بیت‌المال را از کابل به ولایت پنجشیر منتقل کرد. او مدعی است که طالبان پس از تسلط بر کابل و پنجشیر، این پول را از چندین محل مختلف پیدا و ضبط کردند.
نور می‌گوید که هم اشرف غنی و هم امرالله صالح، در سقوط جمهوریت نقش کلیدی داشتند و رهبری دولت پیشین، چند روز قبل از ورود طالبان به کابل، از تمام جزئیات و رویدادهای پیش‌رو باخبر بودند اما هیچ اقدام عملی برای جلوگیری از فروپاشی نظام انجام ندادند.
او همچنین فاش کرده که با پول قرضه، صدها میل سلاح برای مقابله با طالبان خریداری کرده و هنوز هم به دلیل این خریدها بدهکار است. نور می‌گوید که اشرف غنی در دوران ریاست‌جمهوری خود رهبران جهادی را از دایره قدرت کنار زد و علیه آن‌ها دسیسه کرد، که این اقدامات در نهایت باعث ضعف و فروپاشی نظام شد.
به گفته عطا محمد نور، کشورهای غربی و رهبری جمهوریت در ترورهای هدفمند برخی رهبران جهادی دست داشتند و این موضوع بخشی از یک برنامه گسترده برای حذف مخالفان سیاسی و نظامی طالبان و تضعیف ساختار مقاومت در برابر این گروه بوده است.
سقوط کابل در ۱۵ آگوست ۲۰۲۱ یکی از مهم‌ترین و بحث‌برانگیزترین رویدادهای سیاسی دو دهه اخیر افغانستان به شمار می‌رود. برخی تحلیل‌گران آن را نتیجه فساد گسترده، نبود مدیریت و اختلافات داخلی میان رهبران سیاسی و نظامی می‌دانند، در حالی که گروهی دیگر بر این باورند که توافق‌های پشت‌پرده با طالبان و خروج شتاب‌زده نیروهای خارجی، مسیر سقوط را هموار ساخت.
عده‌ای نیز اعتقاد دارند که این رویداد حاصل یک معامله سیاسی میان قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بود که بدون در نظر گرفتن سرنوشت مردم افغانستان انجام شد. همچنان، شماری از مقام‌های پیشین هرگونه نقش مستقیم در این فروپاشی را رد کرده و سقوط را نتیجه «خیانت‌ها و سازش‌های محدود» می‌دانند.
این اختلاف دیدگاه‌ها باعث شده که روایت واحدی از فروپاشی نظام پیشین شکل نگیرد و همچنان، این موضوع به یکی از بحث‌های جنجالی فضای سیاسی و رسانه‌ای افغانستان بدل شود.
