در پی اظهارات تازه‌ی امرالله صالح، معاون پیشین ریاست‌جمهوری کشور، در دفاع از محمد اشرف غنی و هشدار او مبنی بر این که تجرید نظام منجر به صلح نمی‌شود و افغانستان را به «زندان بی‌سقف» مبدل خواهد ساخت، شماری از چهره‌های سیاسی پیشین کشور به این موضع‌گیری واکنش نشان داده‌اند.
امرالله صالح، معاون پیشین ریاست‌جمهوری افغانستان، روز شنبه، ۱۹ جولای، در پیامی در شبکه‌ی اجتماعی اکس هشدار داده است که تجرید نظام نه تنها به صلح منتهی نمی‌شود؛ بلکه کشور را در مسیر جنگ داخلی یا وحشت بی‌پیشینه قرار می‌دهد.
او منتقدان دولت پیشین را به ناشکری و بی‌خبری از پیامدهای توافق‌نامه‌ی دوحه متهم کرده و گفته است که برخی از چهره‌های سیاسی امروز بر ضد نظام پیشین تکبر می‌ورزند؛ درحالی که به گفته‌ی او، نمی‌دانند افغانستان در آستانه‌ی تبدیل‌شدن به یک «زندان بزرگ بی‌سقف» قرار دارد.
صالح همچنان از سخنان بازنشرشده‌ی محمد اشرف غنی، رییس‌جمهور پیشین، حمایت کرده؛ سخنانی که در آن، غنی امضای توافق‌نامه‌ی دوحه در سال ۲۰۲۰ را «دسیسه‌نامه» خوانده و قشر سیاسی کشور را به ناتوانی در درک وضعیت واقعی پس از آن متهم کرده است.
در مقابل، رنگین دادفر اسپنتا، مشاور پیشین امنیت ملی، با لحن تند به انتقاد از غنی پرداخته و نوشته است که تا کی باید از یک دروغ‌پرداز ذاتی و بیمار روانی که جایگاهش بیشتر تیمارستان است تا ریاست جمهوری، حمایت کرد؟
محمد اشرف حیدری، سفیر پیشین افغانستان در سریلانکا نیز با انتقاد از نبود رهبری ملی موثر، گفته است که در دو دهه‌ی گذشته، از حکومت کرزی تا غنی، فرصت‌های تاریخی برای نهادینه‌سازی شایسته‌سالاری از دست رفته است. به باور او، ساختار سیاسی بسته و غیرشمولی که در این مدت شکل گرفت، ریشه‌‌ی بحران‌های امروز افغانستان است.
حیدری در این پیام پرسیده که چهره‌هایی مانند امرالله صالح، چه اندازه برای ارتقای شایستگان از میان همه‌ی اقوام کشور تلاش کردند و چرا ظرفیت‌های ملی نادیده گرفته شد.
رحمت‌الله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی نیز در یادداشت تحلیلی، با مرور عملکرد دولت غنی، آن را سرشار از ناکامی، فساد، تبعیض، تفرقه‌افکنی و سوء‌استفاده از منابع ملی توصیف کرده است. به گفته‌ی او، در دوره‌ی حکومت پیشین، حذف چهره‌های متخصص و ترویج رفاقت‌های سیاسی، دستگاه دولت را به ابزاری برای سرکوب و چپاول بدل کرده بود.
نبیل نوشته است: «هیچ کشور دیگری را نمی‌توان یافت که چنین حجم بزرگی از ناکارآمدی، دروغ، فساد و بحران در آن انباشته شده باشد. این فقط در کشوری به نام افغانستان و با رییس‌جمهوری به نام اشرف غنی ممکن بود.» او همچنان از گسترش فقر، افزایش اعتیاد، کاهش سن فحشا و سرکوب اعتراضات مدنی یاد کرده و پرسیده که چگونه دولتی که خود عامل شلیک بر مردم بوده، می‌تواند ادعای مشروعیت کند؟
محمد اشرف غنی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان، در بیانیه‌‌ای گفته است که هیچ‌کدام از این رهبران و جنگ‌سالاران درد این ملت را درک نمی‌کنند. به گفته‌ی او، این جنگ‌سالاران سال‌ها از نام مردم استفاده کردند، اما امروز که مردم در تاریکی، فقر و بی‌سرنوشتی به سر می‌برند، غایب‌اند و مسوولیتی حس نمی‌کنند.
