گروهی از نویسندگان و شاعران افغانستان در نامهای خطاب به مردم و دولت ایران، خواستار توقف روند بازگرداندن شتابزده و اجباری مهاجران افغان شدهاند. آنها تأکید کردهاند که بازگشت مهاجران باید با درنظرگرفتن معیارهای انسانی، برنامهریزی دقیق، اطلاعرسانی شفاف و همکاری موثر با نهادهای بینالمللی، به ویژه کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، صورت گیرد.
امضاکنندگان این نامه با ابراز نگرانی از روند فزایندهی اخراج مهاجران افغان نسبت به برخوردهای نگرانکننده، فشارهای اقتصادی و دشواریهای اجتماعی که شهروندان افغانستان ساکن ایران با آن مواجهاند، هشدار دادهاند.
آنها ضمن قدردانی از میزبانی طولانیمدت شهروندان و دولت ایران از مهاجران افغان در دورههای بحرانی، به تعهدات بینالمللی ایران اشاره کرده و گفتهاند که ایران به عنوان امضاکننده برخی از اسناد و پروتکلهای بینالمللی مرتبط با حقوق مهاجران، موظف است اصول کرامت انسانی، ممنوعیت بازگرداندن جمعی و حفظ حداقل حقوق انسانی بازگشتکنندگان، به ویژه زنان و کودکان را رعایت کند.
در این نامه همچنان بر اصل بنیادین «عدم بازگرداندن اجباری» در حقوق بینالملل تأکید شده است؛ اصلی که بر اساس آن هیچ فردی نباید به سرزمینی بازگردانده شود که در آن در معرض خطر آزار، شکنجه یا رفتارهای غیرانسانی قرار دارد.
نویسندگان افغان از طالبان نیز خواستهاند مسوولیت خود را در قبال بازگشتکنندگان بپذیرند و شرایط لازم برای بازگشت امن، دسترسی به خدمات اولیه بهداشتی و اسکان موقت را فراهم کنند تا از وقوع یک بحران انسانی در مناطق مرزی جلوگیری شود.
این گروهی از نویسندگان و شاعران افغان از مردم هرات و دیگر ولایتهای هممرز با ایران به دلیل همدلی و میزبانی از مهاجران بازگشتی قدردانی کرده و ابراز امیدواری کردهاند که روحیه همبستگی میان مردم همچنان پابرجا بماند. امضاکنندگان این نامه از دولت ایران خواستهاند با نگاه انسانی، اخلاقمحور و برادرانه در کنار مردم افغانستان باقی بماند.
این درخواستها در شرایطی مطرح میشود که ایران پس از توافق آتشبس با اسراییل، روند اخراج مهاجران افغان را به گونهی بیسابقه شدت بخشیده است. هماکنون هزاران نفر روزانه از ایران وارد افغانستان میشوند و سازمانهای بینالمللی نسبت به پیامدهای فاجعهبار انسانی این روند هشدار دادهاند.