زلمی خلیل‌زاد، نماینده پیشین ایالات متحده در امور صلح افغانستان، با انتقاد از شیوه اخراج مهاجران افغان از ایران، گفته است که این پیش‌برد این روند وحشیانه و غیرانسانی است.
خلیل‌زاد روز چهارشنبه، ۹ جولای، در شبکه اجتماعی اکس نوشته است که صدها هزار مهاجر افغان بدون هشدار قبلی و به صورت دسته‌جمعی از ایران اخراج شده‌اند. به گفته او، نیروهای ایرانی مهاجران افغان را از جاده‌ها بازداشت و به زور به سوی مرز افغانستان می‌فرستند.
خلیل‌زاد افزوده: «افغان‌ها حتی وقتی می‌گویند با بازگشت موافق‌اند، اما می‌خواهند با خانواده‌های خود به صورت مسالمت‌آمیز ایران را ترک کنند، به آن‌ها گفته می‌شود که اعضای خانواده‌شان جداگانه اخراج خواهند شد و خودشان باید به دنبال‌شان بگردند.»
زلمی خلیل‌زاد این رفتار نیروهای امنیتی ایران را اقدام غیرانسانی توصیف کرده و از توانایی افغانستان در جذب این مهاجران ابراز نگرانی کرده است: «چگونه ممکن است، یک کشور ـ به ویژه کشوری که با فقر پس از جنگ روبه‌رو است ـ بتواند چنین حجم بزرگی از مهاجران را در مدت کوتاهی جذب کند؟»
خلیل‌زاد هشدار داده است که بسیاری از این مهاجران خانه یا بستگانی در افغانستان برای پناه‌بردن ندارند. به گفته او، با ورود روزانه‌ی ۳۰ هزار نفر، حتی نهادهای وابسته به سازمان ملل که در مرز حضور دارند، قادر به پاسخ‌گویی مناسب نیستند.
زلمی خلیل‌زاد از مقام‌های ایرانی خواسته تا سرعت اخراج‌ها را کاهش دهند و با نهادهای امدادی افغان و بین‌المللی هماهنگ شوند تا مهاجران بتوانند به شیوه‌ای مدنی، آبرومندانه و بدون ایجاد بحران انسانی بازگردانده شوند.
این درحالی است که پس از برقراری آتش‌بس میان ایران و اسراییل، مقام‌های ایرانی روند اخراج مهاجران افغان از این کشور را به گونه‌ای بی‌سابقه تسریع کرده‌اند. در یک هفته گذشته، روزانه تا مرز ۳۰ هزار مهاجر افغان از ایران اخراج شده‌اند. منتقدان می‌گویند فشار گسترده بر مهاجران افغان در ایران، نه تنها بحران انسانی در مرزهای غربی افغانستان را تشدید کرده؛ بلکه پیامدهای ناگوار اجتماعی و امنیتی برای هر دو کشور به همراه خواهد داشت.
