کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در افغانستان اعلام کرده که در شش ماه نخست سال روان میلادی و پس از تعیین ضرب‌الاجل دولت ایران، بیش از ۶۴۰ هزار مهاجر افغان به کشور بازگشته‌اند. در این میان بیش از ۳۶۶ هزار نفر به گونه اجباری از ایران اخراج شده‌اند.
کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان روز یک‌شنبه، ۲۹ جون، با نشر گزارشی اعلام کرده که از زمان اعلام ضرب‌الاجل بازگشت توسط حکومت ایران در سال جاری، بیش از ۶۴۰ هزار افغان از ایران به افغانستان بازگشته‌اند. از این تعداد، بیش از ۳۶۶ هزار نفر به زور از ایران اخراج شده‌اند.
در این گزارش آمده است که مأموران این نهاد روز ۲۶ جون شاهد بزرگ‌ترین موج بازگشت‌کنندگان بوده‌اند. به گفته آن‌ها، در این روز حدود ۳۶ هزار و ۱۰۰ افغان از ایران به کشور بازگشته‌اند. به گفته مسوولان این نهاد، همچنان روند بازگشت‌های روزانه از ۱۳ جون تاکنون افزایش قابل توجهی داشته است.
در این گزارش به نقل از عارف‌الله جمال، نماینده کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در کابل، آمده است: «من در مرز ایران و افغانستان بودم، جایی که هزاران افغان در شرایط بسیار دشوار بازمی‌گردند. خانواده‌ها با دارایی‌های اندک، خسته و گرسنه به کشور بازمی‌گردند و زنان و دختران به ویژه از محدودیت‌های آزادی حرکت و حقوق ابتدایی مانند آموزش و کار نگران هستند.»
این گزارش بیشتر توضیح داده است که در سال ۲۰۲۵ میلادی در مجموع بیش از ۱.۲ میلیون افغان از ایران و پاکستان بازگشته یا مجبور به بازگشت شده‌اند که این امر بحران انسانی در افغانستان را تشدید کرده است. طبق برآورد سازمان ملل، بیش از نیمی از جمعیت افغانستان به کمک‌های بشردوستانه نیازمند هستند.
کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان خواستار کمک فوری جامعه جهانی برای تأمین کمک‌های اضطراری و حمایت‌های بلندمدت شده است. این نهاد تأکید دارد که بازگشت افغان‌ها باید داوطلبانه، امن و با کرامت انجام شود و اجبار یا فشار بر آن‌ها می‌تواند منطقه را بی‌ثبات بسازد.
کمیساریای عالی پناهندگان با همکاری سازمان‌های مرتبط از ادامه فراهم‌سازی کمک‌های ابتدایی به بازگشت‌کنندگان اطمینان داده، اما از کمبود بودجه ابراز نگرانی کرده است. به گفته مسوولان این نهاد، جامعه جهانی از آغاز سال ۲۰۲۵ میلادی تاکنون تنها ۲۳ درصد از بودجه لازم برای پاسخ‌دهی به وضعیت افغانستان را در اختیار این نهاد قرار داده است.
